Gebelik Şekeri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Gestasyonel diyabet olarak da adlandırılan gebelik şekeri (hamilelik şekeri), gebelik sürecindeki kadınların en az %10’unun karşılaştığı bir rahatsızlıktır. Vücud hamilelik sırasında ortaya çıkan ekstra ihtiyaçları karşılamak ve kan şekeri seviyelerini kontrol etmek amacı ile daha fazla insüline ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaç karşılanmadığında ise kan şekeri seviyesi yükselir.

Gebelik şekeri, hamilelik sırasında ve doğumdan sonra anne ve bebek için bazı sorunlara neden olabilir. Ancak erken tespit edilir ve iyi yönetilirse riskler azaltılabilir. Bu yazıda, sizler için gebelik şekeri nedir, belirtileri nelerdir, hamilelik şekeri nasıl kontrol altına alınır, nasıl tedavi edilir, gebelik şekeri neden olur ve nasıl önlenir gibi çok sayıda soruya yanıt arayacağız. Şayet böyle bir durum ile karşı karşıya kaldığınızı düşünüyorsanız, en doğrusu bir doktora başvurmak olacaktır.

Gebelik Şekeri Nedir?

Anne karnında büyüyen bebek, annede çeşitli hormonal değişikliklere neden olur. Bu hormonlar bazen, hücrelerin enerji elde etmek için glikoz veya şeker emmesine ve kullanmasına izin veren bir hormon olan insülinin vücuda etkisini bloke eder ve insülin direnci adı verilen bir problemi ortaya çıkarır.

İnsülin direnci, annenin vücudunun insülin kullanmasını zorlaştırır. Vücut da bunu telafi etmek için üç kat daha fazla insüline ihtiyaç duyar. Annenin vücudu hamilelik için ihtiyaç duyduğu tüm insülini karşılayamadığında gebelik diyabeti başlar. Yeterli insülin olmadan glikoz kandan ayrılamaz ve enerjiye dönüştürülemez. Eğer kandaki şeker ve glikoz yeteri kadar emilemezse diyabetin komplikasyonlarından bir tanesi olan hiperglisemi meydana gelir.

Gebelik Şekeri Neden Olur?

Araştırmalar, gebelik şekerinin tam olarak neden kaynaklandığını ortaya koyamamaktadır. Bununla birlikte hamilelik öncesinde yaşanan fizyolojik değişimlerin (aşırı kilo alımı vb.) gebelik şekerini tetikleyebildiği ifade edilmektedir. Vücut, kan şekeri seviyesini kontrol altında tutmak için çeşitli hormonlar üretir. Hamilelik süresince ise hormon seviyeleri değişir. Aynı şekilde vücudun, kan şekerini işlemesi zorlaşır. Bu da doğal olarak kan şekeri seviyesinin yükselmesine neden olur.

Gebelik Şekeri Belirtileri

Gebelik şekeri genellikle herhangi bir özel belirtiye veya semptoma yol açmaz. Çoğu hamilelik şekeri, şeker yükleme testi sırasında kan seviyeleri ölçüldüğü zaman ortaya çıkar.

Kandaki şeker seviyesi çok yüksek olan kadınlar hiperglisemi belirtileri gösterebilir. Bu belirtiler arasında

• Artan susuzluk
• Normalden daha sık bir şekilde idrara çıkmak
• Ağız kuruluğu
• Yorgunluk
• Normalden daha fazla yemek yemek

Ancak bu semptomlardan bazıları hamilelik sırasında yaygındır ve mutlaka bir gebelik diyabeti yani gebelik şekeri belirtisi değildir. Şayet bu belirtiler sizde varda ve gebelik şekeri rahatsızlığına yakalandığınızı düşünüyorsanız, bir doktora başvurmanız gereklidir.

Gebelik Şekeri Riskleri

Gebelik şekeri hastalığı ile karşı karşıyaysanız, bebeğiniz aşağıda listelediğimiz riskleri taşıyor olabilir.

• Aşırı Kilolu Doğum: Annelerde kan şekerinin normalden yüksek olması bebeklerinin fazla büyümesine neden olabilir. 4 kg’dan daha ağır doğan bebeklerin doğum kanalına sıkışması, doğum yaralanması veya sezaryen doğum yapması daha olasıdır.
• Erken Doğum: Yüksek kan şekeri, kadınların erken doğum yapma riskini artırabilir. Veya bebek iri olduğu için erken doğum önerilebilir.
• Ciddi Nefes Alma Zorlukları: Gebelik diyabetli annelerden erken doğan bebekler, nefes almayı zorlaştıran bir durum olan solunum sıkıntısı sendromu yaşayabilir.
• Düşük Kan Şekeri (Hipoglisemi): Bazen gebelik diyabeti olan annelerin bebeklerinde doğumdan kısa süre sonra düşük kan şekeri (hipoglisemi) olur. Şiddetli hipoglisemi atakları bebekte nöbetlere neden olabilir. Hızlı beslemeler ve bazen intravenöz glikoz solüsyonu, bebeğin kan şekeri seviyesini normale döndürebilir.
• Yaşamın İlerleyen Dönemlerinde Obezite ve Tip 2 Diyabet: Gebelik diyabeti olan annelerin bebeklerinin, yaşamın ilerleyen dönemlerinde obezite ve tip 2 diyabet geliştirme riski daha yüksektir.
• Ölü Doğum: Tedavi edilmeyen gebelik diyabeti, bebeğin doğumdan önce ya da kısa bir süre sonra ölümüne neden olabilir.

Gebelik diyabeti sonucunda anneyi etkileyebilecek komplikasyonlar ise şunlardır:

• Yüksek Tansiyon Ve Preeklampsi: Gebelik diyabeti, hem annenin hem de bebeğin hayatını tehdit edebilecek yüksek tansiyona ve diğer semptomlara neden olan ciddi bir gebelik komplikasyonu (preeklampsi) riskini artırabilir.
• Cerrahi Doğum (Sezaryen): Gebelik diyabetiniz varsa sezeryan olma olasılığınız daha yüksektir.
• Gelecekteki Diyabet: Gebelik diyabetiniz varsa, gelecekteki bir hamilelikte tekrar yakalama olasılığınız daha yüksektir. Ayrıca yaşlandıkça tip 2 diyabet riski de artar.

Gebelik Şekeri Tedavisi

Hamilelik şekeri hastalığından muzdarip iseniz, kan şekeri seviyelerinizi kontrol ederek, takip altına alarak, hamileliğiniz boyunca herhangi bir sorunla karşılaşma şansın en aza indirebilirsiniz. Bunun için yanınızda bir kan şekeri ölçüm kiti bulundurabilirsiniz.

Diyetinizi değiştirerek ve egzersiz rutinlerine bağlı kalarak kan şekeri seviyelerinizi düşürebilirsiniz. Şayet kan şekeri seviyenizi yeterince düşmezse, bir ilaç tedavisine başvurmanız gerekebilir. Bu ilaç tedavisi tabletler veya insülin enjeksiyonları olabilir.

Gebelik şekeri olan kadınların, 41. haftadan önce doğum yapmaları tavsiye edilmektedir. Aynı şekilde sizin veya bebeğinizin sağlığı hakkında bir endişe oluşursa, kan şekeri seviyeleri iyi bir şekilde kontrol altında alınmazsa, erken doğum ihtimali konuşulabilir. Bu süreçlerin tamamı uzman bir doktor tarafından analiz edilerek alınacak kararlardır. [1]

Gebelik Şekeri Hastalığını Önleme Yolları

Gebelik şekeri hastalığı tedavisinde doktorunuz, çeşitli önerilerde bulunacaktır. Fakat hiçbir yöntemin bu hastalığı %100 önleyeceği garanti edilemez. Gerek gebelik öncesinde, gerekse gebelik sırasında sağlıklı alışkanlıklar edinmeniz sizin için faydalı olur. Eğer gestasyonel diyabet hastalığına yakalandıysanız, yapacağınız sağlıklı seçimler sizi bir sonraki gebelikte daha sağlıklı hale getirecektir. Gebelik şekeri riskini azaltabilecek bazı öneriler şunlardır:

Sağlıklı Beslenin: Lif içeriği yüksek, yağ oranı ve kalorisi düşük yiyecekleri tercih edin. Meyveler, sebzeler ve tam tahıllara odaklanın. Lezzet veya beslenmeden ödün vermeden, hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olacak çeşitlilik için çabalayın. Tükettiğiniz porsiyon boyutlarını takip edin.

Egzersiz Yapın: Hamilelik öncesinde ve hamilelik süresince egzersiz yapmak, gebelik diyabeti hastalığından korumaya yardımcı olabilir. Haftanın çoğu gününde 30 dakikalık orta düzeyde aktiviteyi hedefleyin. Günlük tempolu bir yürüyüşe çıkın.

Hamileliğe İdeal Kilonuzda Başlayın: Hamile kalmayı planlıyorsanız, önceden fazla kilolarınızı vermek, daha sağlıklı bir hamilelik geçirmenize yardımcı olabilir. Daha fazla sebze ve meyve yemek gibi, hamilelikte size yardımcı olabilecek beslenme alışkanlıklarınızda kalıcı değişiklikler yapmaya odaklanın.

Önerilenden Fazla Kilo Almayın: Hamilelik sırasında biraz kilo almak normal ve sağlıklıdır. Ancak çok hızlı kilo almak, gebelik diyabeti riskinizi artırabilir. Doktorunuza, ideal olarak ne kadar kilo almanız gerektiğini  danışın.

Gebelik Şekeri Diyet Listesi

Gebelik şekeri bir diğer adıyla gestasyonel diyabet rahatsızlığı ile karşı karşıya olan anne adaylarının, bu süreçte yediklerine oldukça dikkat etmeleri gerekir. Bu konuda genel olarak aşağıdaki kurallar göz önünde bulundurmalı bu kurallara genel olarak riayet etmek gerekir.

Neler Yapmalı?

• Her öğünde protein tüketin.
• Diyetinize günlük meyve ve sebzeleri ekleyin.
• İşlenmiş yiyecekleri sınırlayın veya bunlardan kaçının.
• Aşırı yemekten kaçınmak için porsiyon boyutlarına dikkat edin.

Hangi yiyeceklerden kaçınmalı?

• Fast food
• Alkollü içecekler
• Kekler, çörekler veya kek benzeri pişmiş yiyecekler
• Kızarmış yiyecekler
• Meyve suyu, kola gibi şekerli içecekler
• Şeker
• Beyaz makarna ve beyaz pirinç gibi çok nişastalı yiyecekler
• Şekerli tahıllar

Gebelik Şekeri Diyet Listesi

Hamilelik Şekeri ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Gebelik Şekeri Olanlar Hangi Meyveleri Yemeli?

Diyabetli bir kişi için, güvenli ve uygun meyveleri ve diğer yüksek karbonhidratlı yiyecekleri seçmenin bir yolu, glisemik indeksini (GI) kontrol etmektir.

Glisemik indeksi, yiyeceklerin, 1’den 100’e kadar derecelendirmesidir. Bu puan, yiyeceğin kan şekeri düzeyini ne kadar hızlı yükseltebileceğini gösterir.

Yüksek glisemik indeksine sahip olan gıdalar, orta veya düşük glisemik indeksine sahip olan gıdalardan daha hızlı emilir. Hamile bir kadının, glisemik indeksi düşük meyveler tüketmesi ve diyetine bol lifli sebzeler eklemesi gerekir.

Glisemik indeksi düşük olan meyveleri şu şekilde sıralamak mümkündür;

• Elma
• Avokado
• Muz
• Çilek
• Kiraz
• Greyfurt
• Kivi
• Nektarin
• Portakal
• Şeftali
• Armut
• Erik
• Çilek

Glisemik indeksi (GI) 55’den düşük olan meyveler bu şekildedir.[1] Bununla birlikte her konuda olduğu gibi, gebelikte meyve tüketiminde de ölçülü olmak gerekir.

Gebelik diyabeti, gebelik sırasında, hamileliğin herhangi bir aşamasında başlayabilir. Bununla birlikte 14 – 26 haftalar arasını ifade 2. trimester ve özellikle 27 – 41 haftalar arasını kapsayan 3. trimester’da daha çok görülmektedir.

Gebelik Şekeri Ne Zaman Geçer?

Gebelik şekeri genellikle doğumdan sonra ortadan kaybolur. Bununla birlikte, gebelikten sonra da devam edebilir. Bu konuda doktorun vereceği tedavilere bağlı kalmak oldukça önemlidir.

Gebelik şekeri bir diğer deyim ile hamilelik şekeri belirtileri, tedavisi ve nedenleri ile ilgili verebileceğimiz bilgiler bu şekildedir. Şayet siz de hamilelik şekeri ile karşı karşıya olduğunuzu düşünüyorsanız, yapmanız gereken ilk şey bir doktora görünmek ve onun uzman görüşlerini dinlemektir.

Bebeklerde Şeker Hastalığı İle İlgili Bilgi Almak İçin Tıklayın