Bebek Hastalıkları
Bebeklerde Otizm Belirtileri | Otistik Bebek Nasıl Anlaşılır?
Bebeklerde otizm belirtileri, çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtilerin tespit edilmesi, erken tanı ve tedavi açısından oldukça büyük bir önem arz etmektedir. Bebeklerde otizm belirtisi olarak belirtilen işaretileri, çoğu zaman onlarla en çok vakit geçiren anne ve babalar tespit etmektedir. Bu tespit, otistik bebeğin gelişimi ve eğitimi ile ilgili takip edilecek yolu belirlemek açısından da büyük bir önem taşımaktadır.
Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere, bebek yaşta konulan otizm teşhisi, bebeği olabilecek en uygun şekilde yönlendirmek ve büyütmek için oldukça önemlidir. Zira düzgün ve doğru bir eğitim, bebeğin kendisini daha iyi yetiştirebilmesine ve etrafında olup bitenleri daha iyi bir şekilde anlayabilmesine olanak sağlayacaktır. Erkten tanı yalnızca bebek için değil, anne babalar için de oldukça önemlidir. Bu sayede ebeveynler çocuklarının geleceğine yönelik daha hazırlıklı olacaklardır.
Peki bebeklerde otizm belirtileri nelerdir? Otizm belirtisi gösteren bir bebek için uygulanabilecek tedavi yöntemleri hangileridir? Otizm testi nedir ve nasıl yapılır? Otizmin nedenleri nelerdir? İşte otizm ile ilgili aklınıza gelebilecek tüm sorular ve yanıtları.
Otizmin nedenleri
Otizmin, tam olarak neden kaynaklandığı henüz kesin bir şekilde tespit edilememiştir. Fakat yapılan araştırmalar bebeğin otistik olmasında, hem genetik hem de çevresel faktörülerin rol oynadığına işaret etmektedir. Dolayısı ile bir bebeğin neden otistik olduğunu net olarak belirlemek mümkün değildir.
Bebeklerde otizm belirtileri
Bebeklerde otizmin çok sayıda belirtisi bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sınıflandırmak ve sıralamak mümkündür.
Sosyal beceriler
Otistik bir çocuk başkalarıyla etkileşimde bulunmakta zorlanır. Sosyal becerilerle ilgili sorunlar, en yaygın işaretlerin başında yer alır. Çocuk anne babası ile yakın ilişkiler kurmak isteyebilir fakat bunu nasıl yapacağını bilemez. Bebek henüz 8 ila 10 aylık olduğunda bazı sosyal semptomlar göstermeye başlayabilir. Bunlar belirtiler arasında aşağıdakiler yer alabilir.
- İlk doğum gününe kadar ismine tepki vermez
- Başkalarıyla oynamak, paylaşmak veya konuşmak onun ilgisini çekmez.
- Yalnız kalmayı tercih eder.
- Fiziksel temastan kaçınır veya reddeder.
- Göz temasından kaçınır.
- Kendisinin ve başkalarının duygularını anlamakta zorluk çeker
- Yürürken kaldırılmak veya yönlendirilmek için kollarını uzatamaz.
İletişim
Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların yaklaşık yüzde 40’ı hiç konuşmuyor, yüzde 25 ila yüzde 30’u ise bebeklik döneminde bazı dil becerilerini geliştiriyor fakat daha sonra bunları kaybediyor. Otistik bazı çocuklar ise hayatlarının ilerleyen dönemlerinde konuşmaya başlıyor. Çoğu otizmli çocukta, aşağıdaki iletişim problemleri ile karşılaşılıyor
- Gecikmiş konuşma ve dil becerileri
- Düz, robotik konuşma sesi
- Ekolali (aynı cümleyi defalarca tekrarlamak)
- Zamirlerle ilgili sorunlar (örneğin “ben” yerine “sen” demek)
- İşaret dilini kullanmamak veya nadiren kullanmak ve bunlara yanıt vermemek
- Konuşurken veya soruları cevaplarken konu üzerinde kalamamak
- Alay veya şakayı anlamamak
Davranış
Bebeklerde otizm belirtileri arasında bazı davranış belirtileri de vardır. Otistik çocuklar genellikle bazı tipik davranışlar sergiler. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- El çırpma, sallama, zıplama veya döndürme gibi tekrarlayan davranışlar
- Sürekli hareket etme, ve hiperaktif davranma
- Belirli rutinler veya ritüelleri tekrar etme (bir rutini değiştiğinde üzülme)
- Dokunma, ışık ve sese karşı aşırı hassasiyet
- Oyunlara katılmamak ve başkalarının davranışlarını taklit etmemek
- Telaşlı beslenme alışkanlıkları
- Koordinasyon eksikliği, beceriksizlik
- Dürtüsellik (düşünmeden hareket etme)
- Hem kendine hem de başkalarına karşı saldırgan davranış
- Kısa konsantrasyon süresi
Diğer otizm belirtileri
- Anormal vücut vuruşu veya yüz ifadeleri
- Anormal ses tonu
- Göz temasından temasından kaçınma
- Davranışsal rahatsızlıklar
- Düz veya monoton konuşma
- Uygunsuz sosyal etkileşim
- Tek bir konuya yoğun odaklanma
- Empati eksikliği
- Sosyal işaretleri anlama eksikliği
- Çğrenme güçlüğü veya zorluğu
- Akranlarla oyuna girmemek
- Belirli konularla meşgul olmak
- Tekrarlayan kelimeler veya ifadeler
- Tekrarlayan hareketler
- Uyku bozuklukları
- Sosyal çekilme
- Sosyal ortamlarda olağandışı tepkiler
- Garip kelimeler veya ifadeler kullanma
Tanı ve tespit
Otizm spektrum bozukluğunun tedavisi ne kadar erken başlarsa, o kadar etkili olur. Bu yüzden belirti ve semptomların nasıl tanımlanacağını bilmek çok önemlidir. Şayet bebeğinizde yukarıdaki belirtilerin tamamını veya bir kaçını görüyorsanız, doktorunuza başvurmanız oldukça doğru bir davranış olacaktır.
Yalancı otizm (atipik otizm) nedir?
Bebeklerde otizmi tespit etmek ve erken tanı koymak için gözlemlenen belirtilerin haricinde net bir şekilde karar vermeyi engelleyen bazı belirtiler görülebilir. Bu belirtiler kesin olarak tanı koymayı engeller. Bu da bebeğin daha sık ve devamlı olarak gözlenmesini zorunlu hale getirir. Bu tür belirtilere genellikle yalancı otizm belirtileri denir. Ve bu tür davranışları sergileyen çocuklara atipik otizm tanısı konulur.
Atipik otizm tanısı konulan bebeklerde otizmi tamamen aşarak her türlü gelişim ve iletişim bozukluğunun düzeltilmesi mümkündür. Bebeği gözlemlemenin ve işaretler karşısında hızlı harket etmenin önemi burada bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Söz konusu işaretlerle karşılacan ebeveynlerin, erken tanı ve teşhis için derhal doktorlarına başvurmaları ve tedaviye olabildiğince erken başlamaları gerekmektedir.
1-12 aylık bebeklerde otizm belirtileri
1 yaşından küçük bebeklerde görülebilecek otizm belirtileri şunlardır:
- 1 aylık olduklarında genellikle yüze bakmazlar
- 2. ayda bebeğin gülmemediği fark edilir.
- 2 ve 3 aylık olduğunda zaman, herhangi bir nesneyi gözü ile takip edemez
- 2, 4, 5, ve 6. ayında sesli uyarılara ve dış etkenlere herhangi bir reaksiyon göstermez
- 3 ila 6 aylık olduğu zaman, anlama kabiliyetlerinin gelişmediği görülür.
- 4 ila 7 aylık olduğu halde, yüz ifadelerini bir birinden ayırmaz.
- 6 aydan büyük olduğunda, kelimeleri heceleyip ifade edemez
- 7 aylık olduğu halde, konuşma ve diğer sesleri taklit edemez
- 8, 9, 10, 11 ve 12 aylık olduğu zaman genellikle annesinin tercih eder.
Bebek bu süre zarfında bu ve buna benzer belitiler gösterir. Yukarıda da belirttiğimiz üzere otizmin en temel belirtileri arasında sosyal iletişim zorlukları ve kısıtlı, tekrarlayan davranışlar bulunmaktadır.
12-24 aylık bebeklerde otizm belirtileri
Bir yaşından büyük bebeklerde görülen otizm işaretileri ise şu şekildedir.
- Bebek işaret dilini kullanmaz. Bir şey istediğinde veya istemediğinde kafasını sallamaz. İlgi duyduğu bir nesneyi göstermek için parmağı ile işaret etmez.
- Bebek bu dönemde, şayet varsa daha önce edindiği sosyal ve sözel becerileri kaybetmeye başlar.
- Kendisine ismi ile seslendiğinizde cevap vermez.
Şayet bebeğinizde otizm belirtisi varsa çok geç olmadan doktorunuza başvurmanız ve erken tanı ve teşhis ile birlikte erken tedaviye başlamanız oldukça yerinde bir hareket olacaktır. Unutmayın ki, bebeğiniz otistik olmadığı halde de yukarıdaki belirtilerden bir kısmını gösterebilir.
