Çocuk Hastalıkları
Çocuklarda Egzama Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Çocuklarda egzama, 5 yaşından önce en sık karşılaşılan rahatsızlıklardan birisidir. Çocuk hastaların %60’ı 1 yaşından önce, %30’u 1 ila 5 yaş arasında egzama ile karşı karşıya kalır. Egzama, kuru bir cilt rahatsızlığıdır. Çocuğunuzun egzamasını genellikle bol miktarda nemlendirici kullanarak, günde bir kez banyo yaparak ve çocuğunuzun cildinde aktif egzama olduğunda steroid kullanarak kontrol edebilirsiniz. Yazımızın devamında “egzama nedir, çocuklarda egzama belirtileri nelerdir, çocuklarda egzama tedavisi nasıl yapılır, egzama ile mücadelede evde yapılabilecekler” gibi konulara değineceğiz.
Çocuklarda Egzama Nedir?
“Atopik dermatit” olarak da bilinen egzama; kaşıntı, kızarıklık, deride pullanma ve deride yanma hissi gibi belirtiler ile ortaya çıkan, bulaşıcı olmayan, iltihaplı bir cilt hastalığıdır. Bu semptomlar ağrılı olabilir, cilt renginde ve kabarcıklarda değişikliklere neden olabilir. Egzama ile ilişkili kaşıntı şiddetli olabilir ve genellikle uykuyu kesintiye uğratır. Çocuklar derilerini kaşıdıklarında enfeksiyon kapabilirler. Egzaması olan bebekler, kaşıntıyı hafifletmek için yatağa veya başka şeylere sürtünebilir.
Astım veya saman nezlesi gibi alerjik hastalık öyküsü olan ailelerde doğan çocuklar, egzama için yüksek risk altındadır. Çocuklarda egzama herhangi bir alerji türünden kaynaklanmaz, gıda ve çevresel alerjilerin gelişmesiyle ilişkilidir. Egzama, cilt bariyerinin bozuk olması nedeniyle gelişir. Genellikle kalıtsaldır, alerjisi veya astımı olan ebeveynleri olan bebekler, gelişim için en yüksek risk grubuna dahildir.
Egzama belirtileri her çocukta farklı olabilir. Vücudun her yerinde veya sadece belirli bir noktada ortaya çıkabilir. Bebeklerde egzama genellikle saçlı deri ve yüzde başlar. Yanaklarda, alında ve ağız çevresinde de kırmızı ve kuru bir şekilde egzama görülebilir. Genellikle bebek bezi bölgesinde egzama görülmez. Okul çağındaki çocuklarda ise genellikle dirsek kıvrımlarında, diz arkasında, boyunda ve göz çevresinde egzama görülür.
Çocuklarda en yaygın görülen egzama türleri şunlardır:
- Atopik Dermatit (Atopik Egzama)
- Kontakt Dermatit (Kontakt Egzama)
- Dishidrotik Egzama
- Seboreik Dermatit
Bunların dışında Seboreik Dermatit, Numuler Egzama, Gravitasyonel Egzama, Staz Dermatiti ve Nörodermatit gibi çeşitleri de bulunmaktadır. Atopik Dermatit (Atopik Egzama) çocuklarda en yaygın görülen egzama çeşididir.
Dünyadaki insanların yüzde 10’u hayatlarının bir kısmında da olsa egzama hastalığından etkilenir. Bu rahatsızlığın kentsel bölgelerde görülme oranı, kırsal bölgelere göre daha yüksektir.
Çocukta Egzama Neden Olur?
Egzama, cilt bariyerindeki sorunlardan kaynaklanır. Egzamalı birçok çocuğun, dış deri tabakasında, “filaggrin” adı verilen özel bir protein yeterli miktarda bulunmamaktadır. Filaggrin isimli bu protein, cildin dış etmenlere karşı güçlü bir bariyer oluşturmasına yardımcı olur. Su, bakteri ve çevresel tahriş edici maddeleri bu şekilde dışarıda tutulur.
Egzama oluşumunda çeşitli faktörlerin rolü olabilir. Bunlar arasında, genetik faktörler, alerjiler, çevresel faktörler, sayılabilir. Ailesinde egzama, astım veya saman nezlesi gibi hastalıklar olan, bir çocuğun egzama geliştirme olasılığı daha yüksektir.
Egzama bir bağışıklık sistemi reaksiyonudur. Vücud, içeriden veya dışarıdan bir madde ile etkileşime girdiğinde, bağışıklık sistemi otomatik olarak devreye girer. Ve bu maddeye karşı bir reaksiyon oluşturur. Bu reaksiyon vücutta iltihap oluşumuna yol açar. Ciltte ortaya çıkan kızarıklık, kuruluk, kaşıntılı bölgeler aslında bu iltihaplardır.
Gıda alerjileri egzamaya neden olmaz, ancak egzamalı çocuklarda gıda alerjisi görülme riski daha fazladır. Tüm bunlarla birlikte egzama hastalığının tespit edilmiş kesin bir nedeni yoktur.
Çocukta Egzama Ne Kadar Sürer?
Bazı çocuklarda egzama 4 yaşında itibaren geçmeye başlar. Bununla birlikte, bazı çocuklar büyüdükçe kuru ve hassas cilde sahip olmaya devam edebilir. Hangi çocukların bu durumu aşacağını ve hangilerinin aşamayacağını önceden tahmin etmek zordur.
Egzama kronik bir durumdur ve semptomlar zamanla gidip gelebilir. Belirtiler genellikle çocuklar yaşlandıkça düzelir. Semptomlar bazı yöntemlerle kontrol altına alınabilir. Bu süreçte ailelerin, egzamayı tetikleyebilecek şeylerden çocuklarını uzak tutması gerekir. Banyodan ve duştan sonra cildi düzenli olarak nemlendirme, egzamayı tetikleyebilecek şeylerden kaçınma, yumuşak pamuklu ve rahat giysiler giyerek egzama semptomlarını en düşük seviyeye indirmek mümkündür.
Çocuklarda Egzama Belirtileri Nelerdir?
Egzamalı çocuklar ciltte iltihaptan kaynaklanan kırmızı, kuru, kaşıntılı lekeler geliştirir. Kaşıntı şiddetli ve sürekli olabilir. Sık kaşıma ile cilt, enfeksiyon nedeniyle kabarcıklar, sızıntılar, kabuklanma veya benzeri yaralar geliştirebilir. Bazen çocuk haftalar ila aylar boyunca kaşınırsa, cilt çok pürüzlü, kösele ve koyu renkli olmaya başlayabilir.
Bebeklerde egzama genellikle yüz, kafa derisi, kollar ve bacakları etkiler. Daha büyük çocuklarda egzama sadece dirseklerin içini ve dizlerin arkasını tutabilir. Şiddetli egzaması olan bazı çocukların tüm vücutları etkilenebilir. Çocuklarda egzama belirtileri arasında yer alan en önemli işaret, belirli bölgelerin sık sık kaşınmasıdır.
Çocuklarda egzama belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kuru ve kaşıntılı cilt
- Sıvı sızdırabilen ve ardından kabuklanabilen kızarıklık
- Ciltte pullanma
- Ciltte iltihaplanma
- Cildin kızarması ve kabarcıklı bir hal alması
- Kaşıma esnasında ciltte yaralanmalar oluşması
- Deride su toplanması
Egzama bebeklerde, yürümeye başlayan çocuklarda daha büyük çocuklarda birbirinden farklı görünür ve farklı semptomlar gösterir. Egzamanın yeri ve görünümü çocuk büyüdükçe değişir. Bu nedenle bebeğinizin veya küçük çocuğunuzun hayatının her aşamasında nereye bakmanız gerektiğini bilmeniz önemlidir.
0-6 aylık bebeklerde egzama
Yenidoğan bebeklerde egzama genellikle yüz, yanaklar, çene, alın ve saçlı deride görülür. Ayrıca vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. Ancak genellikle nemin cildi koruduğu bebek bezi bölgesine yayılmaz. Bu aşamadaki bebeğin cildi daha kırmızı ve “ağlamaklı” bir şekilde görünme eğilimindedir.
6-12 aylık bebeklerde egzama
Bu aşamada egzama genellikle bebeğinizin dirseklerinde ve dizlerinde görülür. Bu bölgeler, bebeğin emeklemek için kullandığı bölgelerdir. Egzama döküntüsü enfekte olursa, ciltte sarı bir kabuk veya çok küçük “irin çıkıntıları” oluşturabilir.
2-5 yaş arası çocuklarda egzama
Atopik Dermatit, yeni yürümeye başlayan çocuklarda sıklıkla yüzü etkiler. Egzama bu aşamada, küçük çıkıntılı kırmızı lekeler olarak ortaya çıkar. İki yaş civarında, yürümeye başlayan çocuğun egzaması daha çok dirseklerinde, dizlerinde, kol bileklerinde, ayak bileklerinde ve ellerinde ortaya çıkar. Ayrıca çocuğun ağzının ve göz kapaklarının etrafındaki deride de görünebilir. Küçük çocuğunuzun cildi bu aşamada kuru ve pullu görünmeye başlayabilir.
5 yaş üstü çocuklarda egzama
5 yaş üstü çocuklarda egzama genellikle dirseklerin ve dizlerin kıvrımlarında görülür. Bazen çocuğun sadece elindedir. Nitekim insanların en az %70’i hayatlarının bir döneminde el egzaması geçirmiştir. Bu yaştaki çocuğunuzun kulaklarının arkasında, ayaklarında veya kafa derisinde kızarıklık ve kaşıntılı lekeler de Atopik Dermatitin bir belirtisi olabilir. Ancak bu belirtiler, egzama çeşitleri arasında saydığımız Seboreik Dermatit gibi başka bir egzama türünün semptomları da olabilir.
Egzama Nasıl Teşhis Edilir?
Egzamayı teşhis etmek için kullanılan spesifik bir test yoktur. Doktor döküntüye bakacak ve semptomlar, çocuğun geçmiş sağlığı ve ailenin sağlığı hakkında sorular soracaktır. Aile üyelerinin herhangi bir atopik durumu varsa, bu önemli bir ipucu olacaktır.
Doktor, cilt iltihabına neden olabilecek diğer durumları gözden geçirecek ve çocuğunuzu bir dermatoloğa veya alerji uzmanına görünmesini tavsiye edebilecektir.
Aynı şekilde, doktorunuz, çocuğunuzun bir şeye tepki verip vermediğini görmek için bazı yiyecekleri (yumurta, süt, soya veya fındık gibi) yasaklamanızı isteyebilir. Veya kullandığınız deterjan veya sabunları değiştirmenizi veya önerebilir.
Çocuklarda Egzama Tedavisi
Çocukta egzama hastalığının kesin bir tedavisi yoktur, ancak genellikle iyi cilt bakımı ile kontrol altına alınabilir. Reçeteli ilaçların işe yarayıp yaramadığını görebilmeleri için doktorunuzla sık sık görüşmeniz gerekebilir. Doktorunuz yılın farklı dönemlerinde, farklı tedaviler önerebilir. Çocuklarda egzama tedavisi ile uzmanların önerdiği bazı hususlar şunlardır;
Çocuklarda Egzama Tedavisinde Topikal (Deri) İlaçları
Doktorunuz çocuğunuzun egzamasını tedavi etmek için topikal steroidler, kremler veya merhemler yazabilir. Egzamayı kontrol altında tutmak için gerektiği kadar, etkilenen bölgelere günde iki defaya kadar az miktarda ilaç uygulayın. İlacı her gün kullanmanıza gerek olmayabilir.
Çocuğunuzun egzaması şiddetlenirse, kısa bir süre için daha güçlü bir topikal steroid kullanmanız gerekebilir. Egzama düzeldikçe, çocuğunuzun cildini temiz tutmak için topikal ilacı daha az sıklıkta, ideal olarak haftada iki ila üç kez veya daha az kullanabilirsiniz. Topikal steroidleri aşırı kullanmayın Aksi takdirde çocuğunuzun cildine zarar verebilir.
Çocukta Egzama Tedavisinde Nemlendiriciler
İçeriden nemlendirmek önemlidir, bu nedenle çocuğunuzun bol su içmesini sağlayın.
Topikal ilaçları uyguladıktan 30 dakika sonra kalın bir nemlendirici tabakası uygulayın. Bu, ilacın cilt tarafından emilmesi için zaman tanır. Nemlendirici daha sonra ilacın içinde kalacaktır. Genel olarak merhem veya kremler losyonlara göre daha faydalıdır. Bazı çocuklar yaz aylarında sık terlediklerinden ve bu onları rahatsız edebileceğinden dolayı Vazelin ve Aquaphor gibi merhemleri kullanmak istemezler.
Çocuğunuz için tercih edebileceğiniz bazı nemlendiriciler şu şekilde sıralanabilir:
- Vazelin veya vazelin jeli
- Aquaphor merhem
- A-Mantle kremi
- Aveeno kremi
- CeraVe kremi
- Cetaphil kremi
- Eucerin kremi
- Vanicream
Çocuğunuz aktif egzama belirtileri göstermiyorsa bile, alevlenmeleri önlemek için nemlendiriciyi günde en az iki kez kullanmaya devam etmelisiniz.
Ağızdan Alınan Egzama İlaçları
Egzama tedavisinde ağızdan alınan ilaçlar, genellikle kaşıntılı olan çocukların geceleri daya iyi uyumasına yardımcı olmak için kullanılır. Bu tür ilaçlar antihistaminikleri (anti-alerji ilacı) ismi ile geçer. Çocuklar, vücutlarındaki kızarıklıklar enfekte olduğunda, antibiyotikler ve bağışıklık sistemini güçlendiren ilaçları, doktor tavsiyesi ile alabilirler.
Egzama İçin Kullanılan Diğer Tedavi Yöntemleri
Yukarıda saydığımız yöntemlerin dışında, farklı yöntemler de egzama tedavisi için kullanılmaktadır. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür.
- Fototerapi: Ultraviyole ışıkla tedavi
- Islak Sargılar: Cildin tahriş olmuş bölgelerine yerleştirilmiş nemli bezler.
- Ağartma banyoları: Çok seyreltilmiş ağartma çözeltisinde banyo.
Çocuklarda Egzama Tedavisinde Antihistaminikler
Antihistaminikler bir tür alerji ilacıdır. Kaşıntıyı azaltmak için de kullanılabilirler. Yatmadan önce verildiğinde çok faydalıdırlar (antihistaminikler çocuğunuzu uykulu hale getirebilir). Antihistaminikler arasında hidroksizin (Atarax) ve difenhidramin (Benadryl) bulunur. Paket üzerindeki dozaj talimatlarına uygun şekilde kullanmanız önemlidir.
Çevresel alerjileri (kaşıntılı, sulu gözler ve burun tıkanıklığı) olan bazı çocukların da kontrol için sabahları setirizin (Zyrtec), loratadin (Claritin) veya feksofenadin (Allegra) gibi günlük, yatıştırıcı olmayan bir antihistamin almaları gerekebilir.
Çocuklarda Egzama ile İlgili Bazı Yararlı İpuçları
Çocuğunuzun egzamasını daha da kötüleştirebilecek durumlardan kaçınmalısınız. Bazı yiyecek türleri, köpek veya kedi tüyü, toz akarları, ağaç polenleri gibi çevresel tetikleyicilerden kaçınmanız, çocuğunuz için yararlı olacaktır. Ek olarak bazı yararlı ipuçları şu şekilde sıralanabilir:
- Çocuğunuza pamuklu giysiler giydirin.
- Terleme ve kaşıntıya mahal vermemek için evinizi rahat bir iç ortam sıcaklığında tutun.
- Yün gibi sert, kaşıntılı malzemelerden ve polyester gibi nefes alamayan kumaşlardan kaçının.
- Tüylü oyuncaklardan ve evcil hayvanlardan kaçının.
- Nem düşük olduğunda, soğuk bir sis nemlendiricisi yardımcı olabilir.
- Aşırı sıcağa maruz kalmayın.
- Terlemeyi en aza indirin.
- Cildin çizilmesinden kaynaklanan hasarları önlemek için çocuğunuzun tırnaklarını kısa tutun. Geceleri kaşınma bir sorunsa, çocuğunuzun yatağına rahat, hafif eldivenler ile girmesini sağlayın.
- Çocuğunuza, cilde nem katması için bol su içirin.
- Evinizde alerjen olabilecek her şeyden kurtulun.
Bu ipuçları, çocuklarda egzama belirtileri ile karşılaşma sıklığınızı azaltabilir.
Çocukta egzama hastalığı ile ilgili bilmeniz tüm bilgiler bu şekilde. Yukarıda yer alan belirtileri gördüğünüz zaman bir uzmana danışmanızı ve ifade ettiğimiz önlem ve uygulamaları gerçekleştirmenizi tavsiye ederiz. Konuyla ilgili fikir, yorum ve tavsiyelerinizi bize ve diğer tüm annelere yorumlar bölümünden ulaştırabilirsiniz.
Egzama ile ilgili en çok sorulan sorular
Egzamalı olan çocuk ne sıklıkla yıkanmalı, nasıl banyo yapmalı
Bazı çocuklar için banyoyu haftada bir ila üç kez sınırlamak yardımcı olabilir. Daha sık banyo yapmak cildi “kurutabilir” ve kaşınmayı daha da kötüleştirebilir. Polenler ve hayvan tüyleri gibi çevresel alerjileri olan çocukların ise, özellikle bilinen alerjenlerle temastan sonra daha sık banyo yapması yararlı olabilir. Doktorunuz çocuğunuz için hangi yaklaşımın en iyisi olduğuna karar vermenize yardımcı olacaktır.
Egzamalı çocuğunuza banyo yaptırırken aşağıdaki maddelere dikkat etmenizi tavsiye ederiz.
- Dove Sensitive Skin veya Cetaphil temizleyici gibi yumuşak, sabun içermeyen bir temizleyici kullanın.
- Küvet veya duşta geçirdiğiniz süreyi 5 ila 10 dakika gibi daha kısa bir süre ile sınırlayın.
- Sıcak sudan ziyade ılık su ile banyo yapın.
- El bezi, sıcak su, köpük banyosu veya lif kullanmayın.
- Cildi ovalamadan havluyla kurulayın.
- Banyodan hemen sonra cilt hala nemliyken, doktorunuzun talimatlarına göre topikal ilaçlar veya nemlendiriciler kullanın.
Hangi egzama belirtileri görüldüğünde doktora başvurmak gerekir?
Egzamalı çocuklar ve gençler cilt enfeksiyonlarına yatkındır. Deri enfeksiyonunun erken belirtilerini fark ederseniz hemen doktorunuzu arayın. Bu belirtiler arasında şunlar vardır;
- Ateş
- Atkilenen bölgelerde veya çevresinde kızarıklık ve sıcaklık
- Etkilenen bölgelerde veya çevresinde irin dolu yumrular
- Ciltte uçuk veya ateş kabarcığı gibi görünen bölgeler
Çocukta egzama hastalığının tehlikeli bir yöne evrildiğini gösteren bu belirtileri gördüğünüzde, derhal doktorunuza başvurun.
Çocuklarda Egzamaya Ne İyi Gelir?
Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere egzama bir cild hastalığıdır. Bu hastalık, cildin kurumasına, pul pul dökülmesine ve kaşıntıya yol açar. Bu tür semptomlardan kurtulmak veya en azından kontrol etmek için başvurabileceğiniz bazı yöntemler mevcut. Çocuklarda egzamaya iyi gelen şeyler arasında şu maddeleri saymak mümkündür.
- Cildi nemlendirmek için bol su içilmeli
- Cildi temiz tutmalı
- Aşırı şeker ve karbonhidrat içeren besinlerden uzak durulmalı
- Doktor onayı alınmak kaydıyla, egzama bölgesine zeytin yağı, hindistan cevizi yağı gibi bitkisel ürünler uygulanabilir
- Aynı şekilde, egzamaya iyi gelen yulaf tozu, salatalık, aloe vera, dut ve papatya gibi bitkiler kullanılabilir
- Son olarak egzamaya iyi gelen bitki özlü sabunlar kullanılabilir.
Egzama için bitkisel tedavi yöntemlerini araştırıyorsanız, aşağıda sıraladığımız bitkilere göz atabilirsiniz.
Egzamaya iyi gelen bitkiler neler?
Çocukta egzama hastalığını kontrol altına almak için doktorunuzun da onayını alarak aşağıdaki bitkisel tedavi yöntemlerine başvurabilirsiniz. Bu bitkiler, bugün egzamalı kişiler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.
Yulaf tozu
Yulaf tozu, bugün egzamalı olan kişiler tarafından en çok kullanılan bitkisel tadavi yöntemlerinden bir tanesidir. İltihap ve tahriş önleyici yapısı ile öne çıkan bu ürün, çeşitli şekillerde kullanılabilmektedir. Bu yöntemlerden en sık uygulananı, küvete iki bardak yulaf tozu dökmek ve bunun içinde bir süre beklemektir. Aynı şekilde çamur kıvamına getirilen yulaf tozu, egzamalı bölgelere uygulanabilmektedir.
Aloe vera
Aloe vera, doğal bir antibakteriyeldir. Ciltteki iltihap oluşumunu önlemek için kullanılan bu mucizevi bitkinin jeli, egzamalı bölgeye sürülmektedir. Haftada iki defa bu yöntemi kullanan kişiler, aloe veranın egzama hastalığına iyi geldiğini ifade etmektedirler.
Salatalık
Egzamaya iyi gelen bitkiler arasında yer alan salatalık, dilimlenerek buz dolu bir kap içinde bir saat gibi bir süre kadar bekletilir. Ardından suyu süzülerek, egzamalı taraflara uygulanır. İltihap giderici özelliği ile oldukça büyük faydalar sağlayan salatalık, çok sayıda egzama hastası tarafından kullanılmaktadır.
Dut Kurusu
Çocuklarda egzama tedavisinde etkin bir şekilde kullanılan bitkilerden bir tanesi de dut kurusudur. Bunun için 1 avuç dut kurusu, bir suyun içine atılır ve kaynamaya bırakılır. Su kaynadıktan sonra bir süre ılıması için beklenir. Ardından egzamalı bölge su içerisinde 10-15 dakika kadar bekletilir. Bir kaç kullanımın ardından, faydası ortaya çıkmaya başlar.
Papatya
Papatya bitkisi, pek çok konuda olduğu gibi egzama konusunda da kullanılan bitkilerden bir tanesidir. Çocukta egzama için bitkisel tedavi yöntemlerini arıyorsanız, bir yemek kaşığı papatyayı, 200 ml (bir su bardağı) suda kaynatın ve demleyin. Ardından suyunu süzün ve bir bez yardımıyla, vücudunuzdaki egzamalı yerlere sürün.
Zerdeçal
Mucizevi bitkiler arasıda yer alan Zerdaçal, çocuklarda egzamaya iyi gelen bitkiler arasında yer almaktadır. Zerdaçalı egzama için kullanmak istiyorsanız, yarım çay kaşığı zerdaçala, macun haline getirene kadar süt ekleyin. Ardından oluşan bu karışımı, kaşıntı ve kızarıklıkların olduğu yerlere uygulayın.
Egzama Bulaşıcı mıdır?
Dünya genelinde çok sayıda insanda bulunan egzama, kesinlikle bulaşıcı bir hastalık değildir. Yani egzamalı bir çocuğun, çocuğunuza dokunması veya sizin çocuğunuzun başka bir çocuğa dokunması, egzamanın bulaşmasına yol açmaz.
