Çocuklarda Tiroid Hastalıkları Nedir? – Belirtileri ve Tedavisi

Okul çağındaki çocuklar arasında en yaygın endokrin bozukluk olan tiroid hastalıkları, 1000 çocuktan 37’sinin karşılaştığı bir sorundur. Vücuttaki her hücre, normal bir çalışma sistemine sahip olmak için tiroid hormonlarına ihtiyaç duyar. Çocuklarda görülen tiroid sorunları, bozukluğun türüne göre vücudu farklı şekillerde etkileyebilir. Yazımızın devamında çocuklarda tiroid hastalıklarından, çocuklarda tiroid hastalığı belirtilerinden ve tedavi yöntemlerinden bahsedeceğiz.

Çocuklarda Tiroid Hastalıkları Nelerdir?

Tiroid bezi boynun ön kısmında, adem elması diye tabir edilen bölgenin hemen altında yer alır. Vücudumuzdaki tüm metabolik ve kimyasal süreçlerin hızından sorumludur. Her hücreyi, dokuyu ve organı etkiler. Tiroid bezi bu nedenle yaşam, büyüme ve gelişme için gereklidir. Tiroid bezi hastalıkları insan vücudu üzerinde derin bir etkiye sahiptir.

• Tiroid bezi çok fazla tiroid hormonu ürettiğinde (aşırı aktif) bu duruma hipertiroidi denir.
• Aksi halde çok az tiroid hormonu ürettiğinde (yetersiz) bu duruma hipotiroidi denir.

Tiroid rahatsızlığı olan çocuklar genellikle bir pediatrik endokrinolog veya bir pediatrik doktor tarafından muayene edilerek tedavi edilir. Şimdi hem hipertiroidi hem de hipotiroidi rahatsızlıklarını ayrı ayrı ele alalım.

Çocuklarda Hipertiroidi Nedir?

Aşırı aktif tiroid olarak da bilinen hipertiroidi, tiroid bezi çok fazla tiroid hormonu (tiroksin) ürettiğinde ortaya çıkar. Hipertiroidi, çocukluk çağında nispeten nadirdir ve yaklaşık 5.000 çocuktan 1’inde görülür. Doğru teşhis ve tedavi ile hipertiroidi tedavi edilebilir; çocuğunuz dolu, aktif ve keyifli bir yaşam sürdürebilir.

Hipertiroid Hastalığına Ne Sebep Olur?

Hipertiroidinin birkaç olası nedeni vardır. Graves hastalığı, neonatal graves, otonom tiroid nodülleri, tiroidit hastalığı bunlardan birkaçıdır.

Graves hastalığı, çocuklarda ve ergenlerde en yaygın hipertiroidin nedenidir. Vücudun tiroid uyarıcı antikorlar ürettiği durumda ortaya çıkan otoimmün bozukluk olarak ifade edilebilir.

Neonatal Graves hastalığı , yeni doğanlarda hipertiroidinin en yaygın nedenidir. Graves hastalığı olan bir annenin, tiroid uyarıcı antikorlarını çocuğuna geçirip geçici bir hipertiroidi vakasına sahip olmasına yol açar. Anne, antikor üretmeye başladıktan birkaç hafta sonra ortadan kalkar.

Toksit veya sıcak nodüller olarak da adlandırılan Otonom tiroid nodülleri, tiroid bezinde çok fazla tiroid hormonu üreten büyümelerdir.

Tiroidit, tiroid bezi iltihaplandığında ortaya çıkar ve çok fazla tiroid hormonunun hasarlı tiroidden dışarı sızmasına veya kana karışmasına neden olur. Tiroidit enfeksiyonlar, otoimmün koşullar, radyasyona maruz kalma veya bazı ilaçların tüketilmesi nedeniyle gözlemlenebilir. Tiroiditin neden olduğu hipertiroidi geçicidir ve genellikle 8 ila 12 hafta içinde geçer.

Çocuklarda Hipertiroidi Belirtileri Nelerdir?

Tiroid hormonu; beyin, kalp, kemik, deri ve bağırsak sistemi dahil olmak üzere vücudun hemen hemen her organı üzerinde önemli etkiye sahiptir. Aşırı miktarda tiroid hormonu, bu organların herhangi birinde çeşitli semptomlara neden olabilir. Aşırı tiroid hormonu metabolizmayı hızlandırır, kilo kaybına, terlemeye ve hızlı kalp atışına neden olabilir. Ayrıca çocuğunuzun ruh halini ve konsantre olma yeteneğini etkileyerek onları gergin, sinirli ve endişeli hale getirebilir. Bebeklerde çok fazla tiroid hormonu üretilmesi, gelişimsel gecikmeye neden olabilir. Çocuklarda hipertiroidi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kilo alamama
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Yüksek tansiyon
• Düzensiz ve sık bağırsak hareketleri
• Sıcak ve nemli cilt
• Genellikle ateşli hissetmek
• Elin titremesi
• Sinirlilik
• Odaklanmada zorluk
• Şişkin gözler
• Yutma güçlüğü veya bebeklerde nefes darlığı

Tiroid krizi, hipertiroidin ciddi bir komplikasyonudur. Bir çocuğun tiroid hormon seviyeleri ciddi şekilde yükseldiğinde ortaya çıkar. Tiroid krizi nadir de olsa yaşamı tehdit edebilir. Tiroid krizinin en önemli semptomları, yüksek ateş veya zihinsel durumdaki değişikliklerdir (kafa karışıklığı veya uyuşukluk gibi). Çocuğunuzun tiroid krizi yaşıyor olabileceğinden şüpheleniyorsanız, acil tıbbi yardım almalısınız.

Çocuklarda Hipertiroidi Hastalığının Tedavisi

Çocuklarda hipertiroidi tedavisi yetişkinlerdeki ile aynıdır. Tiroid hormonu replasmanı ömür boyu günlük olarak alınır. Vücudun tiroid hormonu talepleri yaşa göre değiştiğinden, tiroid hormonu dozajının yaşa uygun olması gerekir. Normal hormon düzeylerinin korunmasını sağlamak için düzenli tiroid fonksiyon testlerinin bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Çocuklarda Hipotiroidi Nedir?

Hipotiroidi, çocuğun tiroid bezinin yeterli tiroid hormonu üretmediği yaygın bir endokrin bozukluktur. Az aktif tiroidli bir çocuk; yorgunluk, kilo alma, kabızlık, büyümede azalma ve bir dizi başka sorunla karşı karşıya kalabilir.

Çocuklrda tiroid bezi; boynun ön tarafında, tiroid kıkırdağının (adem elması) hemen altında yer alan küçük, kelebek şeklinde bir bezdir. Tiroid tarafından üretilen hormonlar, kalp atış hızı, enerji metabolizması, büyüme ve gelişme dahil olmak üzere çocuğunuzun sağlığının tüm yönlerini etkiler. Çocuklarda hipotiroidi tedavisi ilaçlarla mümkündür.

Çocuklarda Hipotiroidi Hastalığının Nedenleri

Çocuklarda hipotiroidin en yaygın nedeni, hastalığın aile öyküsüdür. Ebeveynlerinde, büyükanne ve büyükbabasında veya kardeşlerinde hipotiroidi olan çocuklar tiroid hastalığı için daha yüksek risk altındadır. Eğer ailede tiroidi etkileyen bağışıklık sorunları varsa da riskten söz edilebilir.

Graves hastalığı veya hashimoto tiroiditi gibi otoimmün durumlar, daha çok ergenlik döneminde ortaya çıkar. Tiroid rahatsızlıkları kız çocuklarını erkek çocuklardan daha çok etkiler.

Çocuklarda hipotiroidin diğer yaygın nedenleri şunlardır:

• Çocuktaki iyot eksikliği
• İşlevsiz bir tiroid bezi
• Tiroid bezi olmadan doğmak (doğultan hipotiroidi olarak da adlandırılır)
• Hamilelik sırasında annenin tiroid hastalığının uygunsuz tedavisi
• Anormal hipofiz bezi

Çocuklarda Hipotiroidi Hastalığının Belirtileri

Yeni Doğanlarda Hipotiroidi Belirtileri

Hipotiroidi her yaşta ortaya çıkar, ancak semptomlar çocuklarda değişiklik gösterir. Yeni doğanlarda belirtiler doğumdan sonraki ilk birkaç hafta veya birkaç ayda ortaya çıkar. Semptomlar hafiftir, ebeveynler ve doktorlar tarafından gözden kaçabilir. Belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Cildin ve gözlerin beyazlarının sararması
• Kabızlık
• Zayıf beslenme
• Soğuk cilt
• Daha kısık sesle ağlama
• Yüksek sesle nefes alma
• Daha sık uyumak / azalmış aktivite
• Büyük bir dil

Yeni Yürümeye Başlayan Çocuklarda Ve Okul Çağındaki Çocuklarda Hipotiroidi Belirtileri

Erken çocukluk döneminde başlayan hipotiroidi belirtileri, çocuğun yaşına göre değişir. Küçük çocuklarda tiroid koşulları şu şekilde sıralanabilir:

• Ortalama boydan kısa
• Ortalama uzuvlardan daha kısa
• Geç gelişen kalıcı dişler
• Geç başlayan ergenlik
• Yavaş zihinsel gelişim
• Normalden daha yavaş kalp atış hızı
• Kırılgan saç tipi

Yetişkin Çocuklarda Hipotiroidi Belirtileri

• Yorgunluk
• Kabızlık
• Kuru cilt

Gençlerde (Ergenlerde) Hipotiroidi Belirtileri

Hipotiroidi, kız çocuklarında daha sık görülür ve en sık otoimmün hastalık olan hashimoto tiroiditine bağlıdır. Hashimoto tiroiditi, graves hastalığı veya tip 1 diyabet gibi ailede otoimmün hastalık öyküsü olan gençlerin, tiroid hastalığı geliştirme riski daha yüksektir. Down sendromu gibi genetik bozuklukları olan çocuklar da tiroid hastalığı için daha riskli gruptadır.

Gençlerde görülen semptomlar yetişkinlerdekine benzer. Ancak semptomlar belirsiz olabilir. Hipotiroidi rahatsızlığı olan gençler genellikle aşağıdaki fiziksel semptomlara sahiptir:

• Kilo alma
• Yavaş büyüme
• Normalden daha kısa boy
• Akranlarına göre daha genç görünmek
• Yavaş meme gelişimi
• Ağır veya düzensiz adet kanaması
• Erkeklerde artan testis boyutu
• Gecikmiş ergenlik
• Kuru cilt
• Kırılgan saç ve tırnaklar
• Kabızlık
• Yüzde şişkinlik, kısık ses, daha büyük tiroid bezi
• Kas ve eklem ağrısı

Çocuklarda Hipotiroidin Tanısı

Doktorunuz, çocuğunuzun yaşına ve diğer faktörlere bağlı olarak çocuğunuzu teşhis etmenin en iyi yoluna karar verecektir. Genel olarak fiziksel bir muayene bazı testler, teşhisi doğrulayabilir. Teşhis testi, tiroid uyarıcı hormon (TSH) veya tiroksin (T4) gibi belirli hormonları veya görüntüleme testlerini ölçen kan testlerinin bir bütünüdür.

Guatr olarak bilinen genişlemiş tiroid, nefes alma ve yutma ile ilgili sorunlara neden olabilir. Çocuğunuzun doktoru boynunu muayene ederek bu sorunu kontrol edecektir.

Çocuklarda Hipotiroidi Tedavisi

Hipotiroidi için farklı tedavi seçenekleri vardır. Çocuklarda hipotiroidi tedavisi, tipik olarak levotiroksin (Synthroid) adı verilen bir ilaçla günlük tiroid hormonu alımını içerir. İlaç kullanımında doz, doktorunuz tarafından belirlenecek ve çocuğunuzun yaşı gibi çeşitli faktörlere bağlı olacaktır.

Tiroid hastalığı olan bir yeni doğanın tedavisi, çocuğun yaşamının ilk ayında başlarsa daha başarılı olur. Tedavi edilmezse, düşük tiroid hormonları sinir sistemi ile ilgili sorunlara veya gelişimsel gecikmelere neden olabilir. Bununla birlikte doktorlar, bebekleri yaşamın ilk dört haftasında düzenli olarak muayene eder, bu da çocuklarda tiroid hastalıkları belirtilerini ileriki dönemlerde en aza indirmek için fayda sağlar.