Çocuklarda Reflü Nedir? – Belirtileri ve Tedavisi

Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da reflü görülebilir. Düzensiz ve hatalı beslenme, çeşitli fizyolojik rahatsızlıklar gibi nedenlerden dolayı reflü oluşabilir. Doğru tedavi ve uygulamalarla kısa süre içerisinde çocuğun sağlığına kavuşması muhtemeldir. Fakat kimi zaman bu süreç oldukça zorlu ve uzun olabilir. Bu yazıda sizler için çocuklarda reflü nedir, belirtileri nelerdir, reflü neden olur, çocuklarda reflü tedavisi nasıl yapılır? gibi soruların yanıtlarını vermeye çalışacağız. İşte reflü ile ilgili bilmeniz gereken her şey.

Çocuklarda Reflü Nedir?

Mide ile yemek borusu arasında konumlanan, kapak şeklinde bir yapı bulunur. Bu “kapak”, midede yer alan asit içeriğinin, yemek borusuna sızmasını önler. Fakat işlevini yerine getirmezse, midedeki asit, yemek borusuna sızar ve bazı hasarlara neden olur. Bu olaya reflü hastalığı denir.

Çocuklarda Reflü Neden Olur?

Makalemizin giriş kısmında da belirttiğimiz gibi düzensiz beslenme ve çeşitli fizyolojik rahatsızlıklar çocuklarda reflüye neden olan en önemli sebeler arasındadır. Bunların yanı sıra yemek borusunun normalden farklı bir şekle sahip olması, karın içi basıncının artması, uygun olmayan fiziksel aktivite, midedeki asit düzenleme sistemlerindeki düzensizlik, kullanılan bazı ilaçlar, hormonal dengesizlikler, çeşitli yağlı yiyecekler, mide fıtığı, pasif içicilik ve genetik faktörler de çocuklarda neden reflü olur? sorusunun bir cevabı olabilir.

Çocuklarda Reflü Hangi Yaşlarda Görülür?

Yenidoğan bebekler de dahil olmak üzere tüm çocuklar doğdukları andan itibaren, hayatlarının sonuna kadar reflü rahatsızlığı ile karşı karşıya kalabilir. Reflü ilk olarak 1 yaş altı bebeklerde ve genellikle ilk altı aylık süreçte ortaya çıkmaktadır. Bu, bebeğin mide yapısının yeterince gelişmemesinden kaynaklanır. Nasıl ki bebek ilk zamanlarında kas sisteminin gelişmemesi nedeniyle kafasını dik tutamıyor, taşıyamıyorsa, midedeki bu kapak da başlangıçta tam olarak vazifesini yerine getiremiyor olabilir. Bebek daha sonra büyür ve gelişir. ve bu problem 1 yaşından sonra ortadan kalkamaya başlar.

Fakat reflü hastalığını, fizyolojik nedenlerle ortaya çıkan reflüden ayırmak gerekir. Her iki hastalığın seyri birbirinden farklıdır ve birbirinden farklı tedaviler gerektirmektedir. 1, 2, 3, 4, 5, 6 yaş çocuklarda görülen reflü genellikle farklı sebeplerden kaynaklanır. Bu sebepler arasında yukarıda da yer verdiğimiz beslenme bozuklukları, mide fıtığı, yağlı ve gazlı içecekler gibi sebepler olabilir.

Çocuklarda Reflü Belirtileri Nelerdir?

Tedavi edilmediğinde, mevcut reflü tablosu, çocuğun gıdaları yutamıyor hale gelmesine ve beslenmede düzensizliğe neden olur.  Henüz konuşma becerisi kazanamayan çocuklar, bu konudaki şikayetlerini ebeveynlerine düzgün bir şekilde aktaramadığı için, anne ve babaların çeşitli semptomları dikkatle izlemesi gerekir.

• Bebeğin ya da çocuğun yeterli kilo alamaması
• Sürekli olarak kusması
• Yemek yemeyi reddetmesi
• İştahsız olması
• Yemek borusu ile ağzın kesiştiği noktada yanma hissi
• Ağza gelen asit
• Dişlerin içten çürümesi, bunun neticesinde ağız kokusu oluşması
• Geçmeyen ses kısıklığı
• Öksürüğün kronik hale gelmesi
• Aşırı ve sürekli geğirme

Çocuklarda reflü belirtisi olarak saydığımız bu belirtiler, reflünün en sık görülen semptomlarındandır. Çocuklarda reflü belirtileri genel itibariyle beslenme sorunlarını da kapsamaktadır. Bnlarla birlikte yutma güçlüğü, astım ve kuru öksürük şeklinde, normalden farklı seyreden belirtiler de oluşabilmektedir.

Reflü Nasıl Teşhis Edilir?

Yukarıdaki belirtilerden yola çıkarak, çocuğunuzda reflü olduğunu düşünüyorsanız, bir uzman hekime başvurarak kesin bir tanı konabilmesi için ilk adımı atabilirsiniz. Doktorunuz çocuğun yaşamına dair bir bazı bilgileri dinledikten ve çeşitli sorular sorduktan sonra gerektiği durumlarda bazı testler isteyebilir. Bu testler ağrısız ve acısızdır. Test sonuçlarının değerlendirilmesini takiben, reflü tanısı konabilir.

Göğüs Röntgeni: Mide içeriğinin akciğerlere taşınıp taşınmadığının izlenebildiği bu test, genel olarak doktorların başvurduğu testlerdendir.

Baryum Testi: Çocuğun sindirim sisteminin üst kısmındaki organların incelenmesi için yapılan bir testtir. Yemek borusunu, mideyi ve ince bağırsağın işleyişini kontrol eder. Çocuğunuz baryum adı verilen metalik bir sıvı yutar. Bu sıvı, röntgende organların görülebilmesini sağlar. Takiben, yaraları, ülser belirtilerini, anormal tıkanıkları kontrol etmek için röntgenler çekilebilir.

Endoskopi: Sindirim sistemini kontrol etmek için uygulanan yöntemlerden birisidir. Bu teknikte endeskop adı verilen küçük, esnek bir tüp kullanılır. Tüpün ucunda bir ışık ve bir kamera merceği vardır. Gerektiği durumda sindirim sisteminde yer alan dokulardan incelenmesi için örnekler alınabilir.

pH İzleme: Bu test yemek borusundaki pH veya asit seviyesini kontrol eder. İnce, plastik bir tüp çocuğunuzun burun deliğine, boğazına ve yemek borusuna yerleştirilir. Tüp, pH seviyesini ölçen bir sensöre sahiptir. Tüpün çocuğunuzun vücudunun dışındaki diğer ucu küçük bir monitöre bağlıdır. Bu, çocuğunuzun pH seviyelerini 24 ila 48 saat boyunca kaydeder. Bu süre zarfında çocuğunuz eve gidebilir ve normal faaliyetlerine devam edebilir. Çocuğunuzun hissettiği reflü ile bağlantılı olabilecek semptomların bir günlüğünü tutmanız gerekecektir. Bunlar geğirme veya öksürme gibi aktivitelerdir. Ayrıca çocuğunuzun yediği zamanın, beslenme türünün ve miktarının kaydını tutmalısınız. Çocuğunuzun pH değerleri kontrol edilir. Çocuğunuzun o dönemdeki faaliyetleriyle karşılaştırılırlar.

Reflü Komplikasyonları

Reflü olan bazı bebekler ve çocuklar kusmayabilir. Ancak mide içerikleri yine de yemek borusunda yukarı hareket edebilir ve soluk borusuna (trakea) taşabilir. Bu astıma veya zatürreye neden olur.

Reflü birçok bebeği veya çocuğu etkileyen kusma, kilo alma ve yetersiz beslenme ile ilgili sorunlara neden olabilir. Zamanla mide asidi yemek borusuna geri döndüğünde, şunlara da yol açabilir:

• Özofajit adı verilen yemek borusu iltihabı
• Yemek borusunda ağrılı olabilen ve kanama yapabilen yaralar veya ülserler
• Kanayan yaralardan (anemi) kaynaklanan kırmızı kan hücrelerinin eksikliği

Yetişkinlerde ayrıca yemek borusu iltihabı, uzun vadeli problemlere yol açabilir. Yemek borusunu daralması, Barret’s özofagusu denilen anormal hücre yapısı bu problemlerden bazılarıdır.

Çocuklarda Reflü Tedavisi

Çocuklarda reflü tedavisi, çocuğun yaşına, genel sağlık durumuna, hastalığın ne kadar şiddetli seyrettiğine ve diğer bazı kriterlere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Çocuklarda ve  bebeklerde reflü tedavisini iki farklı şekilde ele almak gerekir: Diyet – Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve İlaç Tedavileri.

Çocuklarda Reflü Tedavisinde Kullanılan İlaçlar;

Çocuklarda reflü tedavisinde kullanılan ilaçlar, H2 blokerleri (histamin hormonunu bloke ederek, midenin ürettiği asit miktarını düzenler), proton inhibitörleri (midedeki asit pompasının çalışmasını durdurarak yüksek asit değerlerini önler) şeklinde iki sınıfa ayrılabilir. İlaç tedavisine ek olarak uzman doktor, çocuğun sağlık durumunu göz önünde bulundurarak tüple besleme uygulaması da önerebilir. Çocuğa doktor tavsiyesi ve izni olmadan herhangi bir ilaç vermemek gerekir.

Diyet ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Çoğu durumda, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri reflüyü hafifletmeye yardımcı olabilir. Yapabileceğiniz değişiklikler hakkında çocuğunuzun sağlık uzmanıyla konuşun. İşte reflü semptomlarını daha iyi yönetmek için bazı ipuçları.

Bebekler için:

• Emzirdikten sonra bebeğinizi 30 dakika dik pozisyonda tutun.
• Biberonla besleniyorsa meme ucunu sütle dolu tutun. Bu şekilde bebeğiniz yemek yerken çok fazla hava yutmayacaktır. Farklı meme uçlarını deneyin. Beslenme sırasında bebeğinizin ağzının meme ucuyla iyi bir şekilde kapanmasını sağlayın.
• Beslenmeye pirinç gevreği eklemek bazı bebekler için faydalı olabilir.

Çocuklar için:

• Çocuğunuzun yiyecek alımına dikkat edin. Kızarmış ve yağlı yiyecekler, nane, çikolata, gazlı içecekler ve çay gibi kafeinli içecekleri, turunçgilleri, meyve sularını ve domates ürünlerini sınırlayın.
• Çocuğunuza yemek zamanlarında daha küçük porsiyonlar verin. Çocuğunuz açsa, öğünler arasına küçük atıştırmalıklar ekleyin. Çocuğunuzun aşırı yemesine izin vermeyin. Çocuğunuzun ne zaman aç veya tok olduğunu size söylemesine izin verin.
• Çocuğunuz fazla kiloluysa, kilo verme hedefleri belirlemek için beslenme uzmanına danışın
• Akşam yemeğini yatmadan en az 3 saat önce servis edin.

Sık Sorulan Sorular

Çocuklarda Reflü Ne Zaman Başlar?

Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere çocuklarda reflü, doğumdan hemen sonra ortaya çıkabilir. Yenidoğan bebeklerde görülen reflünün sebeb, mide yapısının yeterince gelişmemesinden kaynaklanmaktadır. Fakat bebek büyüdükçe reflü rahatsızlığı giderek ortadan kalkar.

Bununla birlikte 1 yaşını geçtiği halde reflü hastalığından muzdarip olan çocuklar da bulunmaktadır. Bu çocukalardaki reflünün kaynağı genellikle fizyolojik değildir. Beslenme alışkanlıklarındaki bozukluklar, alınan gıdalar ve yukarıda yer verdiğimiz sebepler, çocukta her yaşta reflü görülmesine yol açabilir. Böyle bir durumda anne babaların, sorunun kaynağını öğrenmek ve bir çözüme ulaşmak adına bir hastaneye, bir uzmana danışmaları gerekmektedir.

Bebeklerde Reflü Ne Zaman Geçer?

Çocuklarda reflü ne zaman geçer sorusunun yanıtı, çocuğun yaşına, sağlık durumuna, reflünün şiddetine, kaynağına ve diğer bazı faktörlere göre değişebilmektedir.  Bebeklerde ise bu rahatsızlık 1 yaşından itibaren sona ermektedir.

Reflü Olan Çocuklar İçin Hangi İlaç Kullanılabilir? 

Çocuklarda reflü ilacı, bir uzman tarafından belirlenir. Dolayısı ile anne babaların kendi kafalarına göre çocuklarına herhangi bir ilaç aldırmamaları gerekmektedir.

Doktorlar bazen herhangi bir ilaç yazmadan, yalnızca beslenme tavsiyeleri ile bu hastalığın aşılabileceğini ifade etmektedirler. Dolayısı ile hastalığın niteliğine göre, ilaç kullanılıp kullanılmaması gerektiğine veya hangi ilaçların kullanılması gerektiğine doktor karar verecektir.

Çocuklarda Reflüye Ne İyi Gelir

Büyüklerin reflüyü azaltmak ve tedavi etmek için kullandığı çok sayıda bitki ve içecek bulunmaktadır. Bunlar arasında midedeki asidi kontrol altına aldığı inanılan zencefil, elma, maydanoz, rezene, yulaf ezmesi ve sakız gii yiyecekler de bulunmaktadır. Fakat unutmamalıdır ki çocuklar oldukça hassas bir bünyeye sahiptir. Dolayısı ile çocuğa herhangi bir yiyecek veya içecek verirken oldukça dikkatli olunmalıdır. Zira küçüklerin bünyeleri, büyüklerinki gibi değildir.

Sonuç olarak çocuğunuza reflü ile ilgili olarak herhangi bir alışılmadık gıda vermeden önce bir doktora danışmanız ve onunun iznini almanız daha sağlıklı olacaktır.

Çocuklarda Reflü Bitkisel Tedavi

Yukarıda ifade ettiğimiz tüm şeyler bu başlık için de geçerlidir. Bitkisel tedavi adı altında satılan veya tüketilmesi önerilen, alışılmadık bitki ve benzeri gıdaları çocuğunuza vermekten kaçının. Bunun için muhakkak bir doktor ve uzman tavsiyesine başvurun.