Bebek
Çocuklarda Kalp Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi
Çocuklarda kalp hastalıklarının erken teşhisi ve zamanında tedavisi çok önemlidir. Sanılanın aksine, kalp hastalıkları yalnızca yetişkinlerin karşılaştığı bir hastalık değildir. Yenidoğan bebekler de dahil olmak üzere, her yaştan çocuğun karşılaşabileceği bir hastalıktır. Çocuklarda kalp hastalığı nedenlerini tespit etmek için yapılan testlerin yalnızca %10’u sonuç vermektedir. Yani genellikle kalp hastalıklarının sebebi bilinememektedir. Yazımızın devamında kalbin nasıl çalıştığına, çocuklarda kalp hastalığı belirtilerine, çocuklarda en sık rastlanan kalp hastalığı olan kalp yetmezliğine ve tedavi yöntemlerine değineceğiz.
Kalp Nasıl Çalışır?
Kalp bir pompadır. Birisi üstte, diğeri altta olmak üzere iki farklı bölümden oluşur. Atriyum adı verilen üst bölüm, vücuttan kanı alır ve tek yönlü bir valften ventrikül adı verilen alt bölüme pompalar. Bu valfler, kalbin içindeki kanın geriye doğru akmasını engeller. Kalbin sağ tarafı, oksijen bakımından fakir kanı vücuttan alır ve akciğerlere pompalar.
Oksijen bakımından zengin olan bu kan, akciğerleri terk eder ve kalbin sol tarafına girer. Daha sonra, büyüme ve normal vücut fonksiyonları için oksijen ve besin sağlamak üzere aorta pompalanır. Vücut oksijeni uzaklaştırırken, oksijen bakımından fakir olan kan, kalbin sağ tarafına döner ve bu şekilde döngü tekrar eder. Septum adı verilen bir duvar, kalbin iki yanını birbirinden ayırır. Bu sayede oksijen bakımından zengin ve fakir kanın karışması söz konusu olmaz. Kalp kası, koroner arterler adı verilen özel kan damarlarından oksijen bakımından zengin kanı alır.
Çocuklarda Kalp Yetmezliği Nedir?
Bir çocuğun büyümesi ve gelişmesi için, vücutta optimal kan akışını sağlamak üzere kalbin normal pompa işlevini sürdürmesi gerekir. Ancak bazen bir çocuğun kalbi normal çalışmayabilir. Çocuklarda kalp yetmezliği, çocuğun düzgün çalışmayan bir kalbe sahip olduğu anlamına gelir..
Erişkinlerde sigara, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, koroner arter hastalığı ve kalp kapakçıklarındaki sorunların etkisiyle kalp yetmezliği ortaya çıkar. Yeni doğanlarda, bebeklerde, küçük çocuklarda ve gençlerde başka nedenlerle ortaya çıkabilir. Kalp yetmezliğinin farklı nedenleri ve sonuçları vardır.
Çocuklarda ve gençlerde kalp yetmezliğinin başlıca iki nedeni vardır. Birincisi, “aşırı dolaşım yetmezliği”, doğuştan kalp kusuru nedeniyle kan kalbin içine karıştığında ortaya çıkar. İkincisi, “pompa arızası”, kalp kası hasar gördüğünde ve artık normal şekilde kasılmadığında ortaya çıkar.
Çocuklarda Kalp Yetmezliği Neden Olur?
Dolaşım Bozukluğu (Aşırı Dolaşım): Tüm yeni doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 1’i bir tür yapısal kalp kusuruna sahiptir. Bu kusurların bir kısmında kalbin sağ ve sol odacıkları arasında delikler bulunmaktadır. Bu delikler nedeniyle oksijen bakımından fakir ve oksijen bakımından zengin kanlar kalbin içinde karışır. Baştaki veya vücudun diğer bölümlerindeki kan damarlarının bir kusuru (AV malformasyonu), oksijen bakımından fakir ve oksijen bakımından zengin kanın, kalp dışında da benzer şekilde karışmasına neden olabilir.
Anormal Kalp Kapakçıkları: Kalp yetmezliğine neden olabilir. Düzgün kapanmayan anormal şekle sahip bir valf, kanın geriye doğru sızmasına neden olur. Nadiren strep boğaz enfeksiyonuna, genellikle de kalp kapakçıklarının hasar görmesine ve kanın sızmasına neden olur.
Anemi: Çocuklarda kalp yetmezliği nedenlerinden birisidir. Aşırı dolaşım bozukluğuna neden olur. Kalbin bir bölümünde veya daha fazlasında aşırı yükle kan akışı modeli oluşur. Kanın pompalanması normal şekilde gerçekleşmez ve kalp bu noktada verimsiz bir pompa haline gelir.
Çocuklarda Kalp Yetmezliği Belirtileri
Bebeklerde kalp yetmezliği belirtileri genellikle:
- Solunum güçlüğü
- Yetersiz beslenme
- Yetersiz büyüme
- Aşırı terleme
- Düşük tansiyon
gibi semptomlarla kendini gösterir. Bazen kalp yetmezliği, kolik, zatürre veya diğer solunum yolu enfeksiyonları gibi başka problemler gibi görünebilir. Genellikle ebeveynler, bir bebeğin beslenmesinin daha uzun sürdüğünü veya kısa bir süre sonra beslenmeyle ilgilenmediğini fark edebilir.
Daha büyük çocuklar ve gençler, özellikle bir virüs enfeksiyonu kalp kası hasarına neden olmuşsa; çabuk yorulmaktan şikayet edebilir.
Çocuklarda Kalp Yetmezliği Teşhisi Nasıl Konur?
Doktorunuz çocuğunuzun kalp yetmezliği semptomları yaşıyor olabileceğinden şüphelenirse, göğüs röntgeni isteyebilir. Ayrıca daha ileri değerlendirme ve testler için bir pediatrik kalp uzmanına sevk edebilir. EKG gibi elektrokardiyogram testleri de kalbin yapısını ve işleyişini değerlendirmek için gerekli olur. Bazen daha büyük çocuklardan (genellikle 4 yaşından büyük) kalp-akciğer fonksiyonunu değerlendirmek için egzersiz stres testi (ekokardiyografi) yapmaları istenebilir.
Bazı durumlarda kalp uzmanı, kalp kateterizasyon çalışması adı verilen daha detaylı bir test yapılmasını isteyebilir. Bu testte, bacak veya koldaki bir kan damarından kalbin içine küçük bir plastik tüp (kateter) yerleştirilir. Kateter, kalbin farklı bölümlerindeki basınçları ve oksijen miktarını izlemek için kullanılır. Kimi zaman ise kalp fonksiyonu ve koroner arterlerin izlenebilmesi için az miktarda bir X-ışını boyası veya kontrast malzemesi enjekte edilir. Çocuk genellikle en iyi sonuçları elde etmek için derin sedasyon alır. Bu test, özel bir kateterizasyon odası veya laboratuvarda yapıldığından, hastaneye kısa bir süre yatış gerektirir.
Çocuklarda Kalp Yetmezliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kalp yetmezliği, doğuştan kalp kusuruna bağlı aşırı dolaşımdan kaynaklanıyorsa, kusuru onarmak için genellikle ameliyat gerekir. Doktorunuz çocuğunuzu başlangıçta ilaçlarla tedavi edebilir, bu da bazen hastanede kalmayı gerektirir. Çocuklarda kalp yetmezliği tedavisinde genellikle çeşitli ilaçlar önerilmektedir. Bu ilaçlar, aşırı hacmi boşaltmaya, kan basıncı direncini düşürmeye ve kalbin pompa fonksiyonunun iyileşmesine yardımcı olabilirler.
Aşırı dolaşım yetersiz büyümeye neden olduğundan, doktorunuz çocuğunuzun artan enerji gereksinimlerini karşılamak ve yeterli kalori almasını sağlamak için besin takviyeleri kullanmayı önerebilir. Az tuzlu ve az yağlı besinlerin tüketilmesi gerekebilir.
Kalp yetmezliğine pompa arızası neden oluyorsa, kan basıncını düşüren ilaçlar kalbin daha iyi pompalamasına yardımcı olur. Kalp fonksiyonunu daha da iyileştirmek için hastaneye yatış gerekli olabilir. Bazen hasarlı bir kalp kapakçığının değiştirilmesi gibi ameliyatlar da gerekebilir.
Çok yavaş olan bir kalp atışından kaynaklanan pompa arızası, genellikle kalp pili gerektirir . Kalp pilleri, kalbe normal bir kalp atış hızı sağlaması için kullanılır. Küçük, pille çalışan cihazlar minik bilgisayarlar gibidir ve kalbe bağlı küçük bir telle çocuğunuzun cildinin altına yerleştirilir. Bu, cerrahi bir işlem gerektirir.
Pompa arızası çok hızlı bir kalp atışından kaynaklanıyorsa, çocuğunuzun kalp atışını kontrol etmek için ilaçlara ihtiyacı olabilir. Bunun dışında, anormal kalp ritmini düzeltmek için radyofrekans ablasyonu adı verilen özel bir kalp kateterizasyon tedavisi önerilebilir. Bu tedavide, hızlı kalp atışına neden olan kalp kası bölgesine kısa radyo dalgaları gönderilir.
Kalbi pompalamasındaki bir sorun kas hasarından kaynaklanıyorsa, kalp fonksiyonu ilaçla iyileşmeyebilir. Bu durumda, kalp pompası işlevini geçici olarak iyileştirmek için özel bir kalp pili, mekanik pompa (LVAD) veya ECMO (ekstrakorporeal membran oksijenatör) gerekli olabilir. Tedaviye rağmen kalp kası işlevi bozulmaya devam ederse, kalp uzmanınız kalp nakli ihtiyacını görüşebilir.
