Çocuklarda Bronşit Belirtileri ve Tedavisi

Daha çok iki yaşın altındaki çocuklarda gözlemlenen bronşit, çeşitli semptomlarla ortaya çıkar. Çocuklarda bronşit hastalığının görülme sıklığı, mevsimlere, fiziksel özelliklere ve çocuğun yaşına göre değişkenlik gösterir. Bronşit, çoğunlukla kış aylarında, daha seyrek olarak ise ilk bahar başlangıcında görülebilir. Çocuklarda bronşit belirtileri arasında birçok farklı semptomdan söz edilebilir. Yazımızın devamında, çocuklarda bronşit nedir, çocuklarda bronşit tedavisi nasıl yapılır, bronşite ne iyi gelir” gibi soruların yanıtlarını ele alacağız.

Çocuklarda Bronşit

Bronşit, küçük çocuklarda ve bebeklerde görülen, yaygın bir akciğer enfeksiyonudur. Akciğerin küçük hava yollarında (bronşiollerde) iltihaplanma ve tıkanıklığa sebebiyet verir. Bronşit, neredeyse her zaman bir virüsten kaynaklanır. Tipik olarak, bronşit kış aylarında gözlemlenir. Bronşit, soğuk algınlığına benzer semptomlarla başlar, ancak daha sonra öksürme, hırıltı ve bazen nefes almada güçlük şeklinde nükseder. Bu semptomlar, birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir. Çoğu çocuk evde bakımla iyileşir. Çocukların çok küçük bir kısmının hastaneye kaldırılması gerekebilir.

Bronşit Türleri Nelerdir?

Bronşit, Akut bronşit ve kronik bronşit olarak ikiye ayrılmaktadır.

Akut Bronşit:

Akut bronşit, virüslerin neden olduğu bir rahatsızlıktır. Hızla ortaya çıkar ve ciddi semptomlara neden olabilir. Ancak birkaç haftadan fazla sürmez. Birçok farklı virüs solunum yolunu enfekte edebilir ve bronşiyal tüplere saldırabilir. Bazı bakterilerin neden olduğu enfeksiyon da akut bronşite neden olabilir. Çoğu insan hayatlarının herhangi bir evresinde bu rahatsızlığa yakalanır.

Kronik Bronşit:

Çocuklarda kronik bronşit çok nadir görülen bir hastalıktır. Hafif veya şiddetli olabilir. Akut bronşite göre daha uzun sürebilir (birkaç aydan bir yıla kadar). Kronik bronşitin en yaygın nedeni sigara içmek ya da sigara dumanına maruz kalmaktır. Bronşiyal tüpler iltihaplı ve tahriş olmuş halde kalır ve zamanla bol miktarda mukus üretir. Kronik bronşit hastası olan bireylerde, pnömoni gibi solunum yolu rahatsızlıkları ve akciğerlerde bakteriyel enfeksiyon riski daha yüksektir.

Çocuklarda Bronşit Nedenleri

Çocuklarda bronşit, akciğerlerdeki bronşiyollere enfekte olan virüs nedeniyle ortaya çıkar. Enfeksiyon bronşiyollerin şişmesine ve iltihaplanmasına neden olur. Mukus bu hava yollarında toplanır ve bu da havanın akciğerlere girip çıkmasını zorlaştırır.

Çoğu bronşit vakasına respiratuar sinsityal virüsü (RSV) neden olur. Bu virüs, 2 yaşına kadar hemen her çocuğu etkileyen yaygın bir virüstür. RSV enfeksiyonu salgınları her kış meydana gelir ve önceki yıl bağışıklık kazanmayan bireylerde tekrar edebilir. Bronşit, grip veya soğuk algınlığına neden olan diğer virüslerin vücuda girmesi ile de ortaya çıkabilir.

Bronşite neden olan virüsler kolaylıkla yayılır. Hasta olan biri öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda; onları havadaki damlacıklar yoluyla başka kişilere aktarır. Ayrıca mutfak eşyaları, havlular veya oyuncaklar gibi paylaşılan nesnelere dokunarak; ardından dokunulan el ile ağız ve buruna temas edilerek virüsün kolaylıkla vücuda girmesine neden olunmaktadır.

Çocuklarda Bronşite Yol Açan Bazı Sebepler

Bronşit tipik olarak 2 yaşın altındaki çocukları etkiler. 3 aylıktan küçük bebekler, akciğerleri ve bağışıklık sistemleri henüz tam olarak gelişmediği için bronşite yakalanma riski en yüksek grup olarak nitelendirilir.

Bebeklerde artan bronşit riski ve daha şiddetli vakalarla bağlantılı diğer faktörler şunlardır:

• Erken doğum
• Akciğer rahatsızlığı
• Depresif bağışıklık sistemi
• Sigara dumanına maruz kalma
• Hiç anne sütüyle beslenmemiş olması (anne sütüyle beslenen bebeklerin bağışıklık sistemi daha güçlüdür)
• Kalabalık ortamlarda vakit geçirme
• Okula giden, çocuk bakım hizmeti alan ve enfeksiyonu eve getiren kardeşlerin olması

Çocuklarda Bronşit Belirtileri

Çocuklarda bronşit belirtileri, başlangıçta (ilk birkaç gün) soğuk algınlığı gibi seyreder. Bir hafta sonra daha uzun süre nefes almada zorluk veya nefes verme sırasında hırıltı gözlenebilir. Birçok bebekte bunlara ek olarak kulak enfeksiyonu ile de karşılaşılabilir. Çocuklarda bronşit semptomları genel olarak şu şekildedir:

• Kuru veya mukus dolu öksürük
• Hırıltılı nefes verme
• Hafif ateş (her zaman görülmez)
• Göğüste ağrı
• Titreme
• Nefes darlığı
• Sürekli olarak hasta hissetme
• Baş ağrısı
• Düşük ateş
• Sırt ve kas ağrısı
• Burun akması
• Burun tıkanıklığı

Bronşit Teşhisi

Çocuklarda bronşitin ilk teşhisi, bir çocuk doktoru tarafından yapılır. Doktor bunun için bir stetoskop yardımı ile çocuğun göğsünü dinler ve hırıltı ile tıkanıklık hakkında fikir edinmeye çalışır.

Doktorlar genellikle bronşiti tanısı koymak için  herhangi bir teste gerek duymaz. Fakat ortada zatürre ve astım gibi ihtimaller varsa bazı testlerin yaptırılması gerekebilir. Doktor, zatürre ihtimalini ortadan kaldırmak için için bir göğüs röntgeni ister. Astım ihtimali sebebi ile de bir nefes testi yapılabilir.

Çocuklarda Bronşit Tedavisi

Akut bronşit döneminde yatak istirahati, sakinlik, bol sıvı, vitamin yönünden zengin besinlerin tüketilmesi tavsiye edilir. Doktor hastalığın gidişatın dikkate alınarak özel bir tedavi önerebilir.

Bronşit tedavisinde antiviral ilaçlar, antibiyotikler, antifungaller ile yapılır. Çocuklarda bronşit tedavisinin sıkça kulan ilaç türlerinden bir tanesi de, mukolitik (mukus eriten) ve balgam söktürücü ilaçlardır. Doktorlar aynı şekilde, kuru öksürük için

Balgamı parçalarlar ve bronşiyal epitelin (ambroksol, bromheksin, mukaltin vb.) Aktivitesini uyarırlar. Kuru ve yorgun öksürük için farklı bazı ilaçlar yazabilmektedir.

Çocuklarda Bronşite Ne İyi Gelir

Bronşite iyi gelen yiyecek ve içecekler bulunmaktadır. Fakat bu tür çarelere başvurmadan önce, bir doktora danışmak ve çocuğun farklı bir hastalıkla karşı karşıya olmadığını tespit etmek oldukça önemlidir. Bronşite ne iyi gelir sorusu ile ilgili verilebilecek yanıtlar şunlardır;

• Tuzlu su ile gargara

Çocuğunuz, gargara yapabilecek yaşta ise, boğazdaki balgamın çözülmesi, şişliğin giderilmesi için ona tuzlu bir su ile gargara yaptırabilirsiniz.

• Bal

Bal, öksürüğün giderilmesi adına en çok kullanılan gıdalardan bir tanesidir. Pek çok rahatsızlığa iyi geldiği tespit edilen balın antibakteriyel ve antiviral özellikleri bulunmaktadır. Bal, bronşit öksürüğünün şiddetini ve süresini azaltabilir, ancak gıda zehirlenmesi riski nedeniyle bir yaşından küçük çocuklara bal verilmemesi yasaktır.

• Zencefi

Zencefil, bağışıklık sistemini harekete geçiren mucize bir gıdadır. Bu sebeple pek çok kişi tarafından bronşit tedavisinde de kullanılmaktadır.

• Zerdeçal

Bronşit tedavisinde kullanılan başka bir gıda ise zerdeçaldır. Hem antioksidan hem de ödem indirici özelliklere sahip olan zerdeçal, doktor tavsiyesi ve izni ile, bronşit tedavisinde kullanılabilen bitkisel tedavi yöntemlerinden bir tanesidir.

• Sarımsak

Hepimizin bildiği üzere sarımsak, doğal bir antibiyotiktir. Bu muhteşem gıdanın antiviral özellikleri de bulunmaktadır. Dolayısı ile bronşit hastalığının çözümü için de yaygın olarak kullanılmaktadır.

• Su tüketimi

Bronşit süresince bol su tüketimi, vücudun kendine gelmesi ve mikropları dışarı atabilmesi adına oldukça faydalı olacaktır.[1]

• Dinlenme

Vücudun, bağışıklık sistemini tehdit eden mikroplarla savaşabilmesi için güce ihtiyacı vardır. Bu yüzden, hastalık döneminde dinlenmek oldukça büyük bir önem taşımaktadır.

Çocuklarda Bronşit Ne Zaman Geçer?

Çocuklarda bronşit genellikle 1-2 hafta içerisinde kendiliğinden geçer. Bu tür bir bronşit için çoğu zaman özel bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Bununla birlikte çocukta bakteriyel bronşiti varsa, doktor bir antibiyotik yazabilir. Çocuğun öksürmesi ve hırıltıları geçmezse, doktor kısa süreli bir öksürük ilacı kullanmanızı önerebilir.

Bronşiti Önlemek İçi Tavsiyeler

Bronşite neden olan virüsler, kişiden kişiye yayıldığından ötürü; hastalığı önlemenin en etkili yolu elleri sık sık yıkamaktır. Şayet annede soğuk algınlığı veya başka bir solunum yolu rahatsızlığı varsa, bu çocuğa veya bebeğe geçebilir. Dolayısı ile anne babaların bu konuda dikkatli olmaları gerekmektedir.

Çocuğunuzda bronşit varsa, başkalarına yayılmasını önlemek için hastalık geçene kadar evde kalması gerekir.

Bronşit sonucu ortaya çıkan enfeksiyonların kontrol altında tutulması için şu yöntemleri uygulayabilirsiniz:

• Ateşi veya soğuk algınlığı olan insanlarla temas etmeyin. Çocuğunuz özellikle erken doğmuş bir yenidoğan ise, yaşamın ilk iki ayında soğuk algınlığı olan kişilerden uzak durmalıdır.
• Yüzeyleri temizleyin ve dezenfekte edin. Oyuncaklar ve kapı kolları gibi insanların sık sık dokunduğu yüzeyleri, nesneleri temizleyin ve dezenfekte edin. Aileden birisi hasta olduğunda, daha da titiz olunmalıdır.
• Öksürürken ve hapşırırken mutlaka ağzınızı ve burnunuzu bir mendille kapatın. Sonra mendili atın ve ellerinizi yıkayın. Alkol bazlı bir dezenfektan da kullanılabilir.
• Kendi bardağınızı kullanın. Başkalarıyla gözlük paylaşmayın, özellikle de ailenizden biri hastaysa.
• Sık sık kendi ellerinizi ve çocuğunuzun ellerini yıkayın. Evden uzaktayken kendiniz ve çocuğunuz için yanınızda alkol bazlı bir el dezenfektan bulundurun.
• Bebeğinizi anne sütü ile beslemeye özen gösterin. Anne sütüyle beslenen bebeklerde bronşit belirtileri çok daha az ortaya çıkar.

Ne Zaman Bir Doktora Başvurmak Gerekir?

Çocuğunuzu beslemek giderek zor hale geliyorsa ve normale göre daha hızlı nefes alıp veriyorsa, çocuğunuzu doktora götürmeniz gerekir. Doktor muayenesi özellikle 12 haftadan küçük bebeklerin veya bronşit için diğer risk faktörlerine sahip çocuklar için geciktirilmemesi gereken bir durumdur. Erken doğum, kalp veya akciğer rahatsızlığı olan çocuklar için aciliyet gerektirir. Aşağıda sıraladığımız belirtiler, acil tıbbi müdahale gerektirebilir:

• Duyulabilir hırıltı sesleri
• Çok hızlı nefes alma – dakikada 60’tan fazla nefes ve sığ nefes
• Zor nefes alma – bebek nefes aldığında kaburgalar içe doğru bükülüyorsa
• Halsizlik veya uyuşukluk hali
• Beslenmeyi reddetme
• Özellikle dudaklar ve tırnaklarda maviye dönen renk gözleniyorsa
• Balgamda kan