Bebeklerde Reflü Nedir? Belirtileri & Tedavisi

Bebeklerde reflü, bir diğer deyimle bebek reflüsü, anne babaların en sık karşılaştıkları rahatsızlardan bir tanesidir. Yapılan araştırmalar, her 100 bebekten 50’sinde reflü belirtisi olduğuna işaret etmektedir. Reflü olan bebek huzursuzdur. Bu da ebeveynleri tedirgin eden bir durumdur.

Bebeklerde reflü belirtileri sıklıkla kusma, hıçkırık, ağlama, ateş, öksürük, beslenmede zorluklar şeklinde ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlığın nedenleri arasında sayılabilecek bazı etkenler bulunmaktadır.  Gerek bebeğin beslenme alışkanlıkları, gerekse fizyolojik etkenler, bebekte reflü oluşmasına yol açabilir.

Bu yazıda, sizler için bebek reflüsü ile ilgili bilmeniz gereken tüm bilgileri bir araya getirdik. İşte; bebeklerde reflü nedir, reflü belirtileri nelerdir, reflü tedavisi nasıl yapılır ve ne kadar sürer, bebeklerde reflü ne zaman geçer, gibi soruların yanıtları.

Bebeklerde Reflü Nedir?

Bebeklerde reflü, midedeki süt ve diğer besinlerin herhangi bir nedenden dolayı yemek borusuna doğru geri kaçması olarak tanımlanır. Bebeklerde mide ve yemek borusu arasındaki kapakçığın zayıf olması veya düzgün çalışmaması reflüye neden olabilir. Bu da, yiyeceklerin ve mide sularının mideden ve ağızdan geri akmasına izin verir.

Kusma, bebek reflüsünün en belirgin belirtileri arasındadır. Bunun dışında, hıçkırık, huzursuzluk ve meme emmeyi reddetmesi, bir bebeğin reflü olduğuna işaret edebilir.

Reflü, bebeklerin yüzde 50’sinden fazlasında görülebilen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık genellikle, mide yapısının henüz yeterli kadar gelişmemiş olması, genellikle sıvı gıdalar tüketmesi ve günün çoğunu yatar bir pozisyonda geçirmesi gibi sebeplerle ortaya çıkar. Erken doğum da bebek reflüsünün nedenleri arasındadır.

Bebek Reflüsü Nedenleri

Bebeklerde reflü, bazı sebeplerle ortaya çıkar. Genel olarak bu sebepleri sırlamak gerekirse;

• Erken doğum sebebi ile, mide ve yemek borusu arasındaki kapakçığın yeteri kadar gelişmemiş olması.
• Bebeğin 4 kg ve daha üzeri bir kilo ile doğması
• Yemek borusunda meydana gelebilen işlev bozuklukları ve gelişimsel yetersizlikler.
• Mide fıtığı

Genel olarak bebek reflüsü diye tabir ettiğimiz bu rahatsızlığı, fizyolojik nedenlerle ortaya çıkan reflü ve beslenme hataları nedeniyle oluşan reflü iki ana sınıfa ayırmamız da mümkün.

Fizyolojik Reflü:

Sıklıkla ilk 12 ayda gözlemlenir. Bunun sebebi, yemek borusu ile mide arasında sfinkter adı verilen kaslı yapının yeterince gelişmemiş olmasıdır. Dolayısıyla mideden yemek borusuna doğru kaçaklar meydana gelir. Özellikle bebeklik döneminde ortaya çıkan fizyolojik reflünün %80’i kendiliğinden ortadan kaybolur ve  endişelenmeyi gerektirmez.

Beslenme Hataları ile Oluşan Reflü:

Tedavi edilmediği sürece, 12 ayın ardından da devam edebilir. Yanlış, aşırı veya düzensiz beslenme, beslenme sonucu, hemen uyutma ve yanlış yatırma gibi nedenlerden dolayı  ortaya çıkabilir.

Bebeklerde Reflü Belirtileri 

Bebeklerde reflü belirtileri farklı şekillerde kendini gösterebilir. Genel olarak sıralamak gerekirse,

• Kilo kaybı veya kilo artışının durması
• Kusma, besinin mideden ağza geri gelmesi
• Beslenme sırasında ve sonrasında ortaya çıkan huzursuzluk
• Beslenirken ortaya çıkan hıçkırık ve öksürük
• Beslenmeyi reddetme
• Sık sık geğirme ve öğürme
• Nefes almada zorluk ve kronik öksürük
• Farklı renklerde tükürme
• Beslenme sırasında boğulur gibi olma
• Beslendikten sonra geviş getirme şeklinde ortaya çıkaran çiğneme davranışları

Bebeğiniz bu tür davranışları sergiliyorsa, kendisi ile yaşıt pek çok bebek gibi reflü olmuş olabilir. Bununla birlikte bazı bebekler bu tür reflü belirtileri göstermedikleri halde, gizli bir reflü rahatsızlığına sahip olabilir.

Bebek Reflüsü Nasıl Teşhis Edilir? 

Reflü nedeniyle doktora gittiğinizde, bebeğinizin semptomları hakkında bir fiziksel muayene yapılır. Bebeğiniz doktorunuzun gözlemlediği kadarıyla sağlıklıysa ve beklendiği gibi gelişim gösteriyorsa daha fazla test istenmez. Aksi durumda doktorunuz şu testleri yaptırmanızı isteyebilir:

Ultrason: Bu görüntüleme testi ile, pilorik stenozu (mide çıkışı tıkanıklığı) tespit edilir.

Laboratuvar Testleri: Kan ve idrar örnekleri alınarak yapılan bu testler, tekrarlayan kusma ve yavaş kilo alımının olası nedenlerinin belirlenmesinde ve tedavi edilmesinde oldukça büyük bir rol oynar.

pH İzleme: Bebeğin yemek borusundaki asitliği ölçmek için, burun veya ağız yoluyla yemek borusuna ince bir tüp yerleştirir. Bu tüp, asitliği izleyen bir cihaza bağlanır. İşlem sırasında bebeğinizin hastanede kalması gerekebilir.

X Işınları: Tıkanma gibi sinir sistemindeki anormallikleri tespit etmede etkili bir yöntemdir. Bebeğinize testten önce biberon vasıtasıyla kontast sıvısı (baryum) verilebilir.

Üst Endoskopi: Kamera lensi ve ışık ile donatılmış özel bir tüp, ağız yoluyla bebeğinizin yemek borusuna, mide ve ince bağırsağın giriş bölümüne gönderilir. Analiz için doku örnekleri alınır. Bu  yöntem çoğunlukla genel anestezi altında yapılır.

Bebeklerde Reflü Tedavisi 

Bebeklerde reflü tedavisi ile ilgili doktorlar genellikle bir dizi beslenme önerisinde tavsiyesinde bulunurlar. Reflü şikayetiyle hastaneye giden bebeklerin büyük bir çoğunluğuna ilaç yazılmaz. Gerçekten ihtiyaç duyulduğunda ise asit bloke edici kısa süreli kullanımlar için ilaçlar tavsiye edilir. Bunun haricinde doktor size şu tavsiyeleri verebilir;

• Bebeğin daha küçük miktarlarda, daha sık beslenmesi
• Bebeğin geğirmesini sağlamak için beslenmeye ara vermek
• Beslenme sonrasında bebeğin 20 ila 30 dakika arasında dikey bir açıda tutulması
• Bebeğin alerjisi olup olmadığını anlamak için süt ürünlerini, yumurtaları veya sığır eti ürünlerini beslenme programlarından çıkarma
• Mama türünü değiştirme
• Farklı boyutlarda biberon emzikleri kullanma (çok büyük ya da çok küçük emzikler, bebeğinizin hava yutmasına sebebiyet verebilir)
• Anne sütünü yoğunlaştırılmış formülle veya kademeli artışlarla pirinç gevreği ile verme
• İlk 6 aylık zaman diliminde yalnızca anne sütü ile beslenmesi ve daha sonraki dönemler için doktor tavsiyesine uyulması

Bebek Reflüsü İçin İlaç Tedavisi

Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere ilaç tedavisi, bebek reflüsü için pek kullanılan bir tedavi yöntemi değildir. Zira ilaçlar, kalsiyum ve demir emilimini önleyebilir ve bağırsak ve solunum yolu enfeksiyonu riskini artırabilir.

Bununla birlikte aşağıdaki belirtileri gösteren bebekler için bazı ilaçlar doktorlar tarafından yazılabilmektedir.

• Kilo kaybı veye kilo alımınn durması
• Bebeğin beslenmeyi reddetmesi
• İltihaplı yemek borusu işaretleri
• Kronik atım ve reflünün bir arada bulunması

Doktora Ne Zaman Gitmeli?

Bebeğinizi, tüm kusma ve mide rahatsızlıkları ile ilgili doktora götürmeniz gerekmez. Bununla birlikte aşağıdaki belirtileri gördüğünüzde bir doktora danışmanız iyi olacaktır.

• Sadece ara sıra değil; sürekli olarak kusma,
• Beslenme esnasında öksürük,
• Yeşil veya sarı renkli tükürük/kusmuk,
• Kanlı kusmuk,
• Bebeğin dışkısında koyu  lekeler şeklinde kan olması,
• Sürekli olarak beslenmeyi reddetme,
• Bebeğin karnının şişmesi,
• 38 °C ve üzeri ateş
• Kilo kaybı ya da beklenenden az kilo alımı,
• Emzirme sırasında bebeğin ağlaması ve sırtını bükmesi

Bebeklerde reflü belirtileri bu şeklide, şiddetli ve bebeğin sağlığına zarar verebilecek şekilde ortaya çıkıyorsa, bir doktora başvurmanız oldukça büyük bir önem arz edebilir.

Bunun dışında, bebek reflüsü bebeğiniz 12. ayı geçtiği halde devam ediyorsa, bazı beslenme problemlerinden kaynaklı olabilir. Bu tür durumlarda da doktorunuza başvurmanız gerekebilir.

Hastaneye gitmeden önce, aşağıdaki bilgileri bir deftere kaydetmeniz, doktorunuzun sorunu çözmesine katkıda bulunabilir.

• Bebeğinizin beslenme saatleri
• En çok reflüsü olduğu zamanı (gece veya gündüz mü, beslenmeden hemen sonra mı, uyku sırasında mı, vb.)
• Ağlama nöbetlerinin ne zaman başladığı?
• Bebeğinizin kilo takvimi

Doktorunuz muhtemelen size aşağıdaki gibi bazı sorular yöneltecektir;

• Bebeğinizin semptomları ne zaman başladı?
• Bebeğiniz her beslenmede mi yoksa sadece ara sıra mı tükürür?
• Bebeğiniz beslenmelerden sonra huzurlu mu?
• Yakın zamanda emzirmeden biberonla beslemeye geçtiniz mi? Yoksa bebek mamalarını mı değiştirdiniz?
• Bebeğinizi ne sıklıkla besliyorsunuz ve bebeğiniz her beslenmede ne kadar yiyor?
• Şayet varsa tüm bakıcılar bebeği her seferinde aynı şekilde besliyor mu?
• Bebeğinizin semptomlarını iyileştiren veya kötüleştiren herhangi bir şey dikkatinizi çekti mi?

Bebeklerde Reflü ile Bazı İpuçları

Sürekli olarak bebeğini emziren kadınlar için reflü ile mücadele biraz zor olabilir. Fakat çoğu zaman endişe edecek bir şey yoktur. Zira bu rahatsızlık, bebeklerin yüzde 50’sinde fazlasında görülebilmektedir. Bebek reflüsü ile ilgili şu ipuçları ve tavsiyeleri göz önünde bulundurmanız, bu süreci daha rahat ve kolay atlatmak adına sizlere fayda sağlayacaktır.

• Yıkanması kolay olduğu için bebeğinize yelek veya uyku tulumu giydirebilirsiniz. Elinizde çok sayıda olduğunda, kirlenen yelek ve uyku tulumlarını temizleri ile değiştirebilirsiniz.
• Bebeğinizle zaman geçirdiğinizde rahat bir koltuk veya sandalye seçin, oturacağınız sırada çarşafla kaplayın. Birisini kullanırken, diğerini yıkayabilmeniz için yedek bir çarşaf bulundurmanız yararınıza olacaktır.
• Bebeğiniz ile seyahat halinde iken, araba koltuğunda ya da bebek arabasında yıkanabilir örtüler tercih edin.
• Bebeğinizin seyahat ve alt değiştirme çantalarına fazladan 1-2 yedek üst kıyafet almayı unutmayın.

Bebeklerde Reflü İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Bebeklerde reflü ile ilgili sık sorulan sorular ve yanıtları şu şekildedir;

Bebeklerde Reflü Ne Zaman Başlar?

Bebeklerde reflü başlangıcı genellikle 8. haftadan önce başlar. Çoğu bebek henüz 2-3 haftalıkken reflü belirtileri göstermeye başlar.

Bebeklerde Reflü Ne Zaman Geçer?

Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere bebek reflüsü 8 hafta dolmadan önce başlar. 4. ve 5. ayda zirveye ulaşır. Bebek 9-12 aylık olduğunda ise yavaş yavaş geçmeye, bitmeye başlar. Yani bebek genellikle 1 yaşına geldiğinde reflü geçer. Bebeklerde reflü bazen 12 ayı biraz geçebilir. Fakat bu sürenin 18’ayı geçtiği oldukça nadir görülüyor. Şayet bebeğinizde reflü varsa, fizyolojik reflü değil beslenme kaynaklı bir reflü olabilir. Dolayısı ile bir doktora başvurmanız gerekmektedir. Yukarıda verdiğimiz bilgiler, fizyolojik reflü ile ilgilidir.

Yenidoğan Reflü olur mu?

Yenidoğan bir bebek 2-3 haftalıkken reflü belirtileri göstermeye başlayabilir. Yani yenidoğan bebeklerde fizyolojik reflünün görülmesi normaldir. Fakat belirtiler şiddetli ve sancılı ise bir doktora başvurmak gerekir?

Bebeklerde Reflü İlacı Olarak Ne Kullanılabilir?

Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere bebek reflüsü normal bir süreçtir. Dünyadaki bebeklerin yüzde 50’sinden fazlası reflü olabilmektedir. Bebek 1 yaşında geldiğinde bu rahatsızlığı çok büyük bir oranda yenmiş olur. Bu yüzden bu süreçte doktor tavsiyesi olmaksızın herhangi bir ilaç kullanmak hiç doğru değildir. Fakat belirtilerin şiddetli olduğunu gören doktor, bebeğin sağlığı için bazı ilaçlar önerebilir. Doktor dışında herhangi bir kaynaktan görülerek, herhangi bir reflü ilacına yönelmek doğru değildir.

Bebek Reflü Yatağı Nedir?

Bebek reflü yatağı, bebeğin doğru bir pozisyonda uyutulabilmesi için geliştirilmiş yataklardır. Bu yatakların baş seviyesi daha yukarıdadır. Bu bebeğin sindirimini rahatlatmaktadır. Aynı şekilde bebeğin yan bir pozisyonda uyutulabilmesi için reflü yatakları çok sayıda aile tarafından kullanılmaktadır.

Bebek Reflü Yatakları Ne Zamana Kadar Kullanılır?

Bebeklerde reflü 6. ay kadar etkin bir şekilde devam eder. Zira yukarıda da ifade ettiğimiz üzere bu rahatsızlık, bebeğin mide yapısının henüz yeteri kadar gelişmemesinden kaynaklanmaktadır. Dolayısı ile bebek reflü yatakları 6. aya kadar kullanılabilir.